نرگس سادات دهقان منشادی - دانشجوی مهندسی معماری دانشگاه فنی مهندسی بویین زهرا

یکی از معضلات و دشواری های جامعه ما مراکز نگهداری شبانه روزی کودکان بی سرپرست است؛ در اکثر این مراکز به دلیل عدم توجه به حداقل نیازهای عاطفی کودکان مانند داشتن محدوده خصوصی،شیطنت های کودکی و ... از یکطرف؛ و از طرف دیگر،کیفیت ساخت مراکز از لحاظ معماری،مشکلات زیادی در برطرف نشدن نیازهای اصلی را برای این کودکان به وجود می آورد. همچنین به دلیل جابه جایی های مکرر از خانه به خانه دیگرو تغییر سیاست های مرکز نگهداری و تغییر کارمندان، احساس بی ثباتی را در آنها افزایش می دهد.پرورشگاه، خانه این کودکان است که در طراحی آن هم سکونت مطرح می شود و هم آموزش.دربحث سکونت، احساس تعلق کودک به محیطی که در آن زندگی می کند مطرح می شود و در آموزش، مساله ارتقای یادگیری کودک اهمیت زیادی دارد. هدف از این مقاله بررسی نکات اساسی و در عین حال ساده درفرایند طراحی مرکزی برای کودکان و نوجوانان بی سرپرست است که هم محلی برای زندگی و نگهداری آنها باشد و هم جایی برای رفع نیاز ها و ایجاد حس شادی و آرامش و القای حس تعلق آنها، با رعایت نکات معماری شود که علاوه بر ارضای حس عاطفی،آنها را برای یادگیری مهارت در زندگی آینده آماده سازد. این پروژه با استفاده از روش تحقیق کتابخانه ای و اینترنتی و مطالعات پایه، همچنین مطالعات میدانی انجام شده است. در نتیجه؛ در طراحی این مراکز ، برای رفع این مشکلات علاوه بر قسمت های مهم مانند جای خواب ، غذا و ... قسمت هایی چون کارگاه های آموزشی، اتاق بازی، محوطه بیرونی و همچنین رعایت نکاتی مانند رنگ و نور و استفاده از عناصر طبیعی و .. هم باید در نظر گرفته شود و علاوه بر آن، مراکز برای پذیرش کودکان از سنین ۴تا۱۸ سال باشد که از نقل مکان از مرکزی به مرکز دیگر در سنین مختلف جلوگیری شود و حس تعلق و مالکیت را نسبت به محل زندگی خود در کودکان افزایش دهد.

کودکان بی سرپرست ، عناصر طراحی ، سکونت ، معماری