قاسم زارعی - دانشیار پژوهش موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج
جلال جوادی مقدم - استادیار پژوهش موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
حمیده فریدی - دانش آموخته مقطع دکتری رشته مهندسی مکانیک بیوسیستم پردیس ابوریحان دانشگاه تهران

تعیین و بهره ­گیری از شرایط محیطی بهینه ­شده برای تولید محصول­های گلخانه ه­ای ضروری است. این شرایط اولیه برای تحقق تولید، توسط گلخانه ­داران تعریف و در پی آن رشد گیاه منتخب توسط کنترل کننده ­های گلخانه ه­ای مطابق با شرایط محیطی مرتبط با آن، دنبال و عملیاتی می شوند. افزون­ بر این، شناسایی بسترهای­ کشت و موادغذایی که امکان رشد محصول­ های گلخانه ه­ای را در شرایط بهینه فراهم می آورند، اهمیت زیادی دارد. تکامل چرخه کشت و تولید، به ­طور مستقیم وابسته به تعریف و پیاده­ سازی مناسب و دقیق شرایط­ محیطی و شرایط محیط ­کشت است. نحوه کنترل شرایط محیطی ساخته شده در حد بهینه و مناسب برای رشد گیاهان، از اصلی­ ترین چالش­ها در مکان­ یابی، طراحی، ساخت و بهره­ برداری از گلخانه ­هاست. برای این ­کار لازم است پیش از آغاز کار برای حل مشکل، خرداقلیم و محیط ­رشد ایده ­آل گیاه مورد نظر، به ­­خوبی شناخته شود. در این باره، پنج عامل اقلیمی و محیطی مهم شامل دما، رطوبت ­­نسبی، شدت ­روشنایی، دی ­اکسید کربن و محیط ­­ریشه (بستر کشت) وجود دارند. در این نوشتار برای تحقق تولید پایدار و تجاری محصول­ های گلخانه ه­ای در کشور، نقش و ضرورت کنترل هر یک از عامل­ های اقلیمی و محیطی فوق به تفصیل واکاوی­ شده ­است.

اقلیم گلخانه, بستر کشت, عامل های کنترلی, محیط کنترل شده