محمود فال سلیمان - دانشیار، گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران.
حجت الله صادقی - دانشجوی دکتری، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، واحد ایذه، دانشگاه آزاد اسلامی، ایذه، ایران.
محمد حاصلی - دانشجوی دکتری، گروه جغرافیا، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.
فاطمه امیری - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

هدف این مقاله، سنجیدن ظرفیت ها و محدودیت های مراتع استان خراسان جنوبی در راستای توسعه پایدار روستایی با استفاده از الگوی SWOT است. این الگو مشتمل بر چهار مولفه قوت ها، ضعف ها، فرصت ها و تهدیدهاست. روش پژوهش برمبنای هدف، کاربردی و برمبنای روش، توصیفی تحلیلی است. مفاهیم این پژوهش، با استفاده از دیدگاه پنجاه کارشناس در سازمان ها و مراکز تحقیقاتی مرتبط با زمینه های تخصصی مختلف تعیین شد و با وزن دهی و رتبه بندی براساس الگوی SWOT، میزان اهمیت این عوامل مشخص و سپس نکات مثبت و منفی مراتع منطقه شناسایی شد. نتایج نشان داد که ظرفیت موجود برای توسعه و حل مسائل مرتعی استان خراسان جنوبی تا حدودی مهیاست. براین اساس مهم ترین عامل قوت، انجام عملیات ممیزی مراتع با ارزش ۵۴۸/۰؛ مهم ترین عامل ضعف، نوع دام غالب و مازاد متکی به مرتع با ارزش ۳۸۴/۰؛ مهم ترین فرصت، برخورداری از دانش بومی و سنتی به منظور احیای مراتع با ارزش ۳۸۸/۰؛ و مهم ترین تهدید، کمبود بارش های جوی و تداوم خشک سالی و افت توان تولیدی مراتع با ارزش ۴/۰ است. شایان ذکر است که راهبرد تهاجمی به عنوان بهترین راهبرد برای مدیریت و توسعه مراتع تعیین شد.

ظرفیت ها, محدودیت ها, قوت و ضعف, مراتع, خراسان جنوبی, SWOT