هدیه مسعودی صدر - عضو هیات علمی گروه معارف دانشگاه شهیدچمران اهواز، اهواز، ایران

یکی از مباحث مهم قرآن، موضوع وحی مکی و مدنی است که مورد توجه دانشمندان اسلام و نیز مستشرقان قرار گرفته است. برخی از مستشرقان با اهدافی مغرضانه وحی مکی و مدنی را مطالعه و در بررسی های خود تلاش می کنند که الهی و وحیانی بودن آیات و سور مکی و مدنی را نفی و برای آنها منشا بشری فرض کنند. اینان براین باورند که قرآن از محیط اجتماعی عصر نزولش تاثیر پذیرفته است و در واقع جوامع، شرایط و احوال بشری به نحوه ی بیان مطالب و محتوای قرآن شکل و جهت داده است. مستشرقان برای رسیدن به این هدف، شبهات متعددی را ساخته و پرداخته اند. این نوشتار که به روش کتابخانه ای تدوین شده است با ارائه شبهات مستشرقان پیرامون وحی مکی و مدنی در در دو دسته: «شبهات مربوط به اسلوب وحی مکی و مدنی» و «شبهات پیرامون محتوای این وحی» آنها را از سوی قرآن پژوهان مسلمان بررسی و نقادانه پاسخ داده است که: سرچشمه ی شبهات مستشرقان پیرامون آیات و سور مکی و مدنی را باید در ویژگی های خاص وحی مکی و مدنی که در همه احوال، به مقتضای حال، فضای موجود در جامعه سخن گفته، جستجو کرد که باعث گردیده مستشرقان به تعارض میان آیات مکی و مدنی نظر دهند.

وحی مکی و مدنی، شبهات، مستشرقان، اسلوب آیات، محتوای سور.