حکیمه کشکولی - کارشناس ارشد گروه حقوق جزا، واحد رامهرمز، دانشگاه آزاد اسلامی، رامهرمز، ایران
رحیم سیاح - استادیار گروه معارف، دانشکده نفت اهواز، دانشگاه صنعت نفت، اهواز، ایران
مهدی کیان مهر - استاد مدعو گروه حقوق، دانشگاه اندیمشک، دانشگاه آزاد اسلامی، اندیمشک، ایران

اجرای عدالت قضایی به عنوان غایه القصوی دادرسی علاوه بر عرضه و کارآیی قوانین ماهوی محتاج قوانین شکلی توسعه یافته می باشد. براین اساس، تضمین اجرای عدالت قضایی و تنویر اصول بنیادین دادرسی ایرانی- اسلامی مبتنی بر توسعه طلبی آیین دادرسی است. مقاله مزبور با روش توصیفی - تحلیلی و با صرف نظر از تصریحات و تلویحاتی که تعلق به اصول بنیادین دادرسی پدیدآمده قصد دارد تا به موضوع «الغائب علی حجته» در دادرسی قضایی از منظر اندیشه وران فقهی و حقوقی در چارچوب منابع شرعی و قانونی مشروعیت آن بپردازد. برآیند اینکه، بر اساس مفاد «الغائب علی حجته اذا حضر» که پشتوانه فقهی موثقی دارد، جلوت و خلوت خواهان و خوانده در دادرسی آثار و ضمانت اجراهای متمایزی داشته و در صورت غیبت دادرسی و با استدلال به غیر قطعی- شرعی بودن رای غیابی، حکم غیابی قطعی و غایی محسوب نمی گردد و محکوم علیه پس از حضور می تواند به آن اعتراض و واخواهی نموده و امکان نقض حکم را مهیا سازند؛ لذا حکم غیابی در این وجه در معرض تزلزل می باشد.

قاعده الغائب علی حجته، دادرسی قضایی، واخواهی، فقه و حقوق