مهدی ملازاده - دانش آموخته دکتری شهرسازی، منطقه آزاد ارس
وحید مقدم زاده - دانشجوی دکترای تخصصی برنامه ریزی محیط زیست

این تحقیق توسعه فیزیکی شهر مرند و روند تحولات فضایی آن را در مقطع زمانی سه دهه اخیر مورد مطالعه قرار داده تا ضمن به کارگیری ابزارها و روشهای سیستم اطلاعات جغرافیایی و داده های ماهواره ای بتوان درک بهتری از گسترش پراکنده و بی قواره شهری ایجاد و به ارتقاء سطح نگرش در ارائه الگوهای بهینه توسعه و بهبود شرایط کیفی در محیط های شهری کمک کرد. بدین منظور سعی شده از بررسی بی قواره شهری، چهارچوب تحلیل مناسبی برای شناخت مسائل توسعه شهری کشور فراهم آید. جهت آزمون فرضیات از روشها و تکنیکهای مناسب استفاده گردیده است. از نرم افزارهای مختلف آماری و تحلیلی مثل SPSS و ARCGIS و Idrisi در جهت مدل سازی تغییرات کاربری شده و برای تبیین توسعه آتی از روشهایی مثل مدل زنجیره مارکوف و سلولهای خودکار (اتوماسیون سلولی) استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داده که شهر مرند از دهه ۶۰ به بعد رشد اسپرال و بی قواره داشته است به طوری که همگام با افزایش روز افزون جمعیت بر سطوح ساخته شده افزوده شده در نتیجه شکل شهر از شعاعی با تاثیر پذیری از خط راه آهن و به صورت خطی در جهت شریانهای ارتباطی گسترش یافته است. نتایج حاصل از مدل هلدرن و آنتروپی شالون نشان دهنده رشد بی قواره شهری بوده و نتایج مقایسه تصاویر ماهواره ای، تغییرات مساحت کاربری باغات، کشاورزی و بویژه زمینهای بایر، به نفع گسترش لجام گسیخته شهری را نشان می دهد.

توسعه شهری، سیستم اطلاعات جغرافیایی، سنجش از دور، شهر مرند