حسن نیت در قرارداد ها در ایران و فرانسه

امروزه حسن نیت به عنوان یکی از اصول اخلاقی، در حقوق قرارداد ها جایگاهی بس شگرف یافته است، به گونه ای که در برخی از نظام های حقوقی، به عنوان یک قاعده لازم الرعایه در مرحله انعقاد، اجرا و تفسیر قرارداد شناخته می شود. در حقوق ایران به عنوان اصلی مسلم پذیرفته شده است و طرفین قرارداد ملزم به ایفاء تعهدات ناشی از آن بوده و نمی توانند از اجرای مفاد قرارداد امتناع نمایند اما در قانون مدنی فرانسه طبق ماده ۱۱۳۴ بعد از بیان اصل حاکمیت اراده طرفین قرارداد و نیز موثر بودن عقود درباره آنها به طرح لازم الرعایه بودن حسن نیت در اجرای عقود پرداخته، در حقوق فرانسه این اصل نه تنها بر اجرای قرارداد ها در عرصه بین المللی است و چنین جایگاهی موجب تاثیر و نفوذ آن در حقوق داخلی شده است؛ بنابراین ضرورت رعایت حسن نیت و رفتار منصفانه در قرارداد ها به عنوان اصلی مهم در حقوق ایران و فرانسه در جهت ایجاد اهدافی مانند چگونگی تهیه و تنظیم شروط قراردادها، برقراری تعادل و توان در رفتار طرف های قرارداد، انعقاد تفسیر و اجرای قرارداد ها جایگاه ویژه ای در حقوق قرارداد ها یافته است. اصل حسن نیت از اصول شناخته شده حقوق قرارداد ها در عرصه بین المللی است و چنین جایگاهی موجب نفوذ و تاثیر آن در حقوق های داخلی شده است. حسن نیت واجد معانی گوناگونی است. مفهوم حسن نیت همان گونه که در حقوق فرانسه به آن توجه کرده، یک معنای دوگانه پیدا کرده است. حسن نیت مشتمل بر دو معنایی است که امروزه هر یک از آن دو از یک دیگر مستقل است. این مفهوم در بردارنده معنای تصور اشتباه – یا تصور – مشروع استکه بیانگر وضعیت روحی یک شخص است که از ظاهر اشیاء دارد. این برداشت اصولا در قلمرو حقوق اموال، نکاح(وطی به شبهه) و اسناد تجاری کاربرد دارد. حسن نیت همچنین واجد معنای صداقت است. این معنا در واقع همان چیزی است که در بند ۳ ماده ۱۱۳۴ قانون مدنی فرانسه به کار رفته و بیانگر اجرای با حسن نیت قرارداد هاست.

Keywords:

حسن نیت , تصور اشتباه , تصور مشروع , صداقت , رفتار منصفانه