مریم کرمی - کارشناس ارشد روان شناسی تربیتی، گروه روان شناسی تربیتی، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
فرحناز کیان ارثی - استادیار گروه روان شناسی تربیتی، دانشگاه سمنان

پژوهش حاضر با هدف ساخت و هنجاریابی ابزار تشخیصی اختلال یادگیری ویژه خواندن صورت گرفت. طرح پژوهشی این مطالعه توصیفی (تحلیل عاملی) بود. کلیه دانش آموزان دختر و پسر ۶ تا ۱۲ سال مراجعه کننده به مراکز اختلال یادگیری شهر تهران در سال تحصیلی ۹۶-۹۷ جامعه آماری گروه دارای اختلال یادگیری ویژه خواندن را تشکیل می دادند و جامعه آماری گروه عادی را کلیه دانش آموزان دختر ۶ تا ۱۲ سال مدارس دولتی و غیردولتی ابتدایی دخترانه منطقه ۲ شهر تهران در سال تحصیلی ۹۶-۹۷ تشکیل می داد. از گروه دارای اختلال یادگیری ویژه خواندن ۶۱ نفر به صورت نمونه گیری دردسترس و از گروه عادی ۹۷ نفر به صورت نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای به عنوان نمونه انتخاب گردید و آزمون تشخیصی اختلال یادگیری ویژه خواندن که شامل آزمون های حافظه بصری کیم کاراد، خرده آزمون چهارم فراستیگ، توالی حافظه بینایی_ترسیمی، تشخیص شنیداری وپمن، خرده آزمون پنجم هوش کتل و خرده آزمون حافظه عددی هوش وکسلر برای کودکان بود، بر روی آن ها اجرا گردید. به منظور بررسی پایایی آزمون از روش آلفای کرونباخ استفاده شد. روش های T هاتلینگ و تحلیل عاملی جهت بررسی روایی تفکیکی و روایی سازه مورد استفاده قرار گرفت. نتایج تحلیل عاملی نشان داد که ابزار تشخیصی اختلال یادگیری ویژه خواندن شامل سه عامل اصلی توالی شنیداری، ادراک دیداری و تشخیص شنیداری است و نتایج حاصل از T هاتلینگ تفاوت معنادار بین دو گروه را نشان داد. همچنین، ضریب آلفای کرونباخ برای گروه عادی و گروه دارای اختلال یادگیری ویژه خواندن به ترتیب ۹۰/۰، ۸۹/۰ و ۸۶/۰ بود؛ بنابراین، با توجه به نتایج به دست آمده می توان گفت که ابزار تشخیصی اختلال یادگیری ویژه خواندن ابزاری قابل اعتماد و پایا جهت سنجش و غربالگری اختلال یادگیری ویژه خواندن در دانش آموزان است.

خواندن, اختلال یادگیری ویژه خواندن, روایی, پایایی, هنجاریابی