ارزیابی نشتاب و آب باران نفوذی در سامانه های فاضلاب مجزا (مطالعه موردی: شهر تهران)

شبکه های جمع آوری فاضلاب مجزا برای دریافت فاضلاب خام ساختمان ها و انتقال ایمن آن به تصفیه خانه های فاضلاب طراحی و ساخته می شوند. اما به دلیل وجود اجتناب ناپذیر ترک، سوراخ یا اتصالات آب بندی نشده، قسمتی از آب زیرزمینی یا زیرسطحی که در لایه اشباع و نیمه اشباع خاک قرار گرفته وارد شبکه شده و به تصفیه خانه منتقل می شود. همچنین در شرایطی که تراز فاضلاب از آب زیرزمینی اطراف لوله بیشتر باشد، فاضلاب داخل لوله به خاک و آب زیرزمینی اطراف لوله نشت می کند که به آن نشت فاضلاب می گویند. در زمان بارش نیز قسمتی از آب باران از طریق آبرو کف حیاط یا بام ساختمان ها که به انشعاب فاضلاب ساختمان متصل شده اند وارد شبکه فاضلاب شده و جریان فاضلاب را افزایش می دهد که به آن آب باران نفوذی گویند. در این پژوهش، نشتاب، نشت فاضلاب و آب باران نفوذی در بازه ای ۱۶ ماهه برای شبکه فاضلاب زیر پوشش تصفیه خانه جنوب تهران تحلیل شده و محدوده ورود آنها به شبکه و تصفیه خانه مشخص شده اند. نتایج نشان دهنده آن است که نشتاب نسبت به آب باران نفوذی قسمت بیشتری از جریان وارد شده به تصفیه خانه را تشکیل می دهد. ولی آب باران به دلیل ماهیت خود که جریانی لحظه ای است، دشواری های بیشتری در بهره برداری از شبکه به وجود می آورد. با محاسبه محدوده آبهای نفوذی در شهر تهران برای سال ۱۳۹۳، نشتاب به طور متوسط با نرخ ۰۱۷۵/۰ لیتر بر ثانیه بر هکتار وارد تصفیه خانه شده که از مقدار توصیه شده در ضابطه شماره ۱۱۸ بسیار کمتر است. همچنین، آبهای نفوذی در ۵ ساعت از روزهای تر در سال ۱۳۹۳، مقداری بیش از ۶/۰ لیتر بر ثانیه بر هکتار بیان شده در ضابطه شماره ۱۱۸ را داشته اند که نشان دهنده اتصال غیرمجزا تعداد زیادی از ساختمان های شهر تهران و ورود قسمت زیادی از باران به شبکه فاضلاب است. بنابراین محدوده موجود در ضابطه شماره ۱۱۸ محدوده ای نامطمئن به نظر رسیده و نیاز به بازنگری دارد.

Keywords:

نشتاب , آب باران نفوذی , شبکه فاضلاب مجزا , نشت فاضلاب , تصفیه خانه فاضلاب