علی شجاعیان - مربی، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران
سارا آموزگار - کارشناس ارشد، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران
سجاد جوکار - کارشناس ارشد، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران

ویژگی ­های مورفولوژیک و ژئومورفولوژیک رودخانهها به­دلیل پویایی مداوم آن­ ها همواره دچار تغییر است. در این پژوهش، ژمورفولوژی قسمتی از رودخانه کارون در رابطه با تغییرات (احتمالا) منتهی به پیچش با استفاده از داده های ماهواره ای و با روش­شناسی «توصیفی-تحلیلی» مورد مطالعه قرار داده شده است. برای این منظور، ابتدا ارزش ­های سلولی نوارهای مختلف تصاویر TM (مربوط به سال ۱۹۹۱) و ETM (مربوط به سال های  ۲۰۰۲ و ۲۰۱۰) با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی برای تشخیص نوارهای نمایش ­دهنده بیشترین تغییرات در مقایسه با سایر نوارها، وزن­دهی شده است. سپس، از میان نوارهای وزن دار شده، مولفه های اصلی نوارهای متناظر TM۱۹۹۱ و ETM۲۰۱۰  (به ­عنوان سال­ های ابتدا و انتهای بازه مورد مطالعه) استخراج شده، در نهایت، با تعریف عضویت فازی از تغییرات، مناطق با بیشترین مقدار و شدت تغییرات مشخص و در پنج طبقه ارائه شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد، نوارهای ۷ و ۵ نمایشگر بیشترین تغییرات وزنی (حریم رودخانه) از میان سایر نوارها به ترتیب برای تصاویر سال­ های ۱۹۹۱، ۲۰۰۲ و ۲۰۱۰ هستند. از سوی دیگر، تابع عضویت فازی تغییرات نشان داد که بیشینه تغییرات با شدت صفر تا ۲۰ درصد، با مقادیر ۱۴۹ کیلومتر مربع شامل ۴۸.۳ درصد و همچنین، کمینه تغییرات با شدت ۸۰ تا ۱۰۰ درصد با مقادیر ۸.۲ کیلومتر مربع شامل ۲.۶ درصد از کل منطقه مورد مطالعه است. بنابراین، از حریم مورد مطالعه کارون محدوده ای شامل هشت کیلومتر مربع (حدود سه درصد از کل منطقه مورد ارزیابی) شدت تغییرات بالای هشتاد درصد را تجربه کرده اند و حدود ۲۰ درصد از منطقه با ضریب شدت پنجاه درصد به بالا، مستعد مئاندر شدگی و یا در شرف آن هستند.

تصویر ماهواره ای, دبی, دینامیک, مورفولوژیک, نوار