بررسی ارتباط فراوانی زمین لغزش با تکتونیک فعال بر مبنای شاخص های مورفوتکتونیک در محدوده حوزه آبخیز رودخانه فهلیان

زمین لغزش ها از جمله مخاطرات طبیعی در حوزه های آبخیز هستند که هر ساله خسارات فراوانی را در پی دارند. فعالیت های نئوتکتونیک نقش مهمی در افزایش رخداد زمین لغزش دارد. هدف از این پژوهش، بررسی ارتباط زمین ساخت فعال و پهنه های لغزشی با بهره گیری از شاخص های مورفوتکتونیک در حوزه آبخیز رودخانه فهلیان می باشد. به همین منظور، ابتدا زمین لغزش های منطقه به کمک تصاویر گوگل ارث، تصاویر ماهواره ای LANDSAT-۸، عکس های هوایی و بازدیدهای میدانی شناسایی، برداشت و ذخیره شد. سپس، نقشه پراکنش زمین لغزش ها تهیه شد. در ادامه، نسبت به استخراج و محاسبه چهار شاخص مورفوتکتونیک حجم به سطح حوضه (V/A)، شاخص انشعاب پذیری (BR)، شاخص تراکم سطحی آبراهه ها (P) و شاخص برجستگی نسبی (Bh) اقدام شد. شاخص های مورفوتکتونیک در هر زیرحوضه اندازه گیری شد. محاسبه این شاخص ها با استفاده از نقشه های توپوگرافی و زمین شناسی، تصاویر ماهواره ای و بازدیدهای میدانی و با بهره گیری از اصول هندسی و ریاضی و به کمک امکانات موجود در نرم افزار ArcGis۱۰.۴ انجام گرفت. هر شاخص به سه رده به لحاظ فعالیت زمین ساختی تقسیم و در نهایت، بر اساس تقسیم بندی هر شاخص، سطح فعالیت زمین ساختی کل بر مبنای شاخص زمین ساخت فعال نسبی ( Iat) منطقه تعیین شد. در ادامه، با انطباق نقشه پراکنش زمین لغزش ها با نقشه پهنه بندی زمین ساخت فعال نسبی، درصد زمین لغزش های رخداده در هر پهنه تکتونیکی مشخص شد. نتایج نشان داد که ۶۷.۳۴ درصد (۴۲۸.۳۴ هکتار) از زمین لغزش ها در مناطق دارای فعالیت تکتونیکی بالا که تنها ۴۵.۷۳ درصد از کل وسعت حوضه مورد مطالعه را شامل می شود، به وقوع پیوسته است. این نتیجه نشان دهنده نقش تکتونیک فعال در افزایش رخداد زمین لغزش می باشد.

Keywords:

تراکم آبراهه , حرکات توده ای , مخاطرات ژئومورفیک , مدل رقومی ارتفاع , نئوتکتونیک