مصطفی ساوه درودی - دانشیار علوم سیاسی دانشکده فارابی

مقام معظم رهبری در سه دهه گذشته به ویژه چندسال اخیر، مسئولان جمهوری اسلامی ایران را در دیدارها و بیانات زیادی مورد خطاب قرار داده و تلاش داشتند که به تبیین انتظارات و ویژگی­های مسئولان کشور بپردازند تا از این رهگذر، مسئولیت­پذیری مطلوب برای پیشرفت و تعالی کشور را ترسیم نمایند که در این راستا شاید مهمترین و جامع­ترین سند، بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی است. پژوهش حاضر با هدف استخراج مولفه های مسئولیت­پذیری در نظام ج. ا.ا مبتنی بر اندیشه مقام معظم رهبری و با استفاده از روش تحقیق داده­بنیاد شکل گرفته است. جامعه آماری اختصاص به تمامی متن بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی ایران داشته و حجم نمونه شامل بخش­هایی از بیانیه است که مقام معظم رهبری در آن، مسئولان یا جوانان را در راستای مسئولیت­پذیری مورد توصیه یا مطالبه قرار می دهند. روش گردآوری داده­ها، کتابخانه­ای و ابزار پژوهش، فیش­برداری است. تعداد ۲۵۴ خصیصه (داده) برای مسئولیت­پذیری استخراج شد. نتایج کدگذاری­های سه مرحله­ای باز، محوری و انتخابی، به ترتیب منجر به استخراج ۶۳ مفهوم، ۲۷ مولفه و ۴ بعد گردید. یافته­های پژوهش نشان می دهد که برای مسئولیت­پذیری در تراز انقلاب اسلامی باید بر مولفه­های چهار محور اساسی «بایدهای فردی مسئولان»، «مطالبه­های مسئولیتی از مسئولان»، «بایدهای فردی جوانان» و «مطالبه­های مسئولیتی از جوانان» متمرکز بود. همچنین نگاه مقام معظم رهبری در واگذاری مسئولیت تاکید بر استفاده از جوانان و تابعی از میزان پایبندی به شعائر و ارزش­های دینی، انقلابی و ملی، حرکت بر پایه عدالت محوری و تلاش برای تامین رفاه امنیت مردم و کشور است.

تراز, مسئولیت پذیری, کارگزاران, انقلاب اسلامی, مقام معظم رهبری, بیانیه گام دوم انقلاب