مهدی نوروزی - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد خاکشناسی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان
حسن رمضانپور - استادیار گروه خاکشناسی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان
بابک ربیعی - دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان
حسین اسدی - استادیار گروه خاکشناسی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان

این پژوهش به منظور بررسی اثرات سیلاب و آتش­سوزی بر وضعیت پایداری خاکدانه­ و ساختمان خاک در جنگل لاکان در استان گیلان انجام شد. نمونه­های خاک از سه عمق ۳-۰، ۶-۳ و ۹-۶ سانتی­متری سطح خاک با سه تکرار از مناطق تحت تاثیر سیلاب، سوخته و شاهد جمع­آوری شد. پایداری خاکدانه با نمایه­های MWD، GMD و بعد فرکتال حاصل از آزمایش الک خشک و تر محاسبه شد. نتایج نشان داد که در خاک سیلابی، مقدار رس و سیلت (در تمام عمق­ها)، کربن­آلی، جرم مخصوص ظاهری و جرم مخصوص خاکدانه (در عمق اول) به­ طور معنی­داری افزایش یافت، ولی جرم مخصوص خاکدانه (در عمق دوم) و مقدار شن (درهمه­ی عمق­ها) به طور معنی­داری در مقایسه با خاک شاهد کاهش یافت. در خاک سوخته، مقدار سیلت (در عمق­ دوم)، مقدار جرم مخصوص ظاهری (در عمق اول) به­طور معنی­داری افزایش و مقادیر رس و کربن­آلی (در عمق اول)، و CEC به­طور معنی­داری در مقایسه با خاک شاهد کاهش یافت. بررسی نمایه­های پایداری خاکدانه نشان داد که پایداری خاکدانه در تمام عمق­های خاک سیلابی افزایش و در عمق اول خاک سوخته نسبت به خاک شاهد کاهش یافت. این وضعیت احتمالا به علت تغییرات در مقدار رس و ماده­آلی خاک بود. همچنین نمایه­های پایداری خاکدانه در الک تر ارتباط بهتری با ویژگی­های خاک داشت. به طور کلی اثرات پدیده­های سیلاب و آتش­سوزی بر ویژگی­های خاک کاملا متفاوت بود و سیلاب باعث بهبود پایداری خاکدانه شد در حالی­که آتش­سوزی اثرات نامطلوبی بر پایداری خاکدانه داشت.

آتش سوزی, بعد فرکتال, پایداری خاکدانه, خاک جنگلی, رسوب گذاری