امامعلی شعبانی - استادیار گروه تاریخ دانشگاه اراک
رزا معماری - کارشناس ارشد تاریخ و دبیر آموزش و پرورش

تحلیل محتوای متون درسی تاریخ دانشگاهها با تاکید بر تکنیک سطح خوانایی فرای[۱] *   چکیده در سالهای اخیر کتب درسی رشته تاریخ برای دانشجویان کارشناسی از سوی نهاد رسمی یعنی سازمان «سمت» به طور گسترده ای منتشر شده و مورد رجوع جمع کثیری از اساتید و بالتبع دانشجویان این رشته قرار گرفته است. حال طرح یک سوال اساسی بجاست که کتب درسی مذکور تا چه میزان به لحاظ سطح خوانایی یعنی روان بودن متن و سیر از سادگی به دشواری از یک قاعده، شرط علمی و نظریه مندی تبعیت می کند؟ بی تردید رعایت و یا عدم رعایت این ویژگیها در فرایند آموزشی که معمولا کتاب یا متون درسی نقش محوری ایفا می کند، تاثیر فراوانی خواهد گذاشت. لذا تعیین درجه پیچیدگی زبانی و یا به عبارت دیگر درجه و سطح خوانایی متن، یکی از مهم ترین محورهای تحلیل محتوای کتب درسی به شمار می رود. در همین راستا سطح خوانایی متون درسی تاریخ تهیه شده توسط سازمان «سمت»، بر اساس تکنیک شاخص فرای مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته های پژوهش حکایت از آن دارد که سطح خوانایی بسیاری از این کتابها به طور جدی محل نقد بوده و با معیارهای پذیرفته شده متخصصان این حوزه و در راس آن تکنیک معیار فرای مطابقت ندارد که خود در نهایت ما را به یکی از دلایل ضعف آموزشی دانشجویان و مشکلات فراروی اساتید رشته تاریخ دانشگاهها رهنمون می سازد. [۱].  در مقاله حاضر از راهنماییهای ارزنده سرکار خانم دکتر ذوالقرنین (عضو هیئت علمی گروه برنامه ریزی درسی دانشگاه اراک و مدرس درس تحلیل محتوای کتب درسی) استفاده فراوانی شده است.

کتابهای درسی تاریخ «سمت», تحلیل محتوا, سطح خوانایی, تکنیک فرای