طاهره صادقلو - استادیار، گروه جغرافیا، دانشگاه فردوسی مشهد
حمدالله سجاسی قیداری - استادیار، گروه جغرافیا، دانشگاه فردوسی مشهد

مخاطرات و پیامدهای آن سبب بروز آسیبهای زیستمحیطی، ایجاد هزینههای کلان در بعد فردی تا فراملی، ناآرامیهای اجتماعی و شکست ساختارهای کالبدی سکونتگاه ها میشوند. میتوان این تاثیرات را در مجموع ناپایداری ابعاد مختلف زیستپذیری یک سکونتگاه روستایی عنوان کرد که در میزان و نحوه ی تحملپذیری و برگشت به شرایط اولیه ی اجتماعات انسانی اثر خواهد داشت. به همین علت امروزه تابآوری، به منزله ی یکی از سنجههای موثر در فرایند مدیریت مخاطرات، رویکردی اجتماع محور برای ارتقای آمادگی اجتماعات روستایی در برابر ناپایداریهای ناشی از مخاطرات، با هدف زیستپذیرتر کردن سکونتگاههای روستایی است. در این مطالعه سعی شده است تا با سنجش سطح زیستپذیری سکونتگاه های روستایی رابطه ی آن با تابآوری روستاییان مورد بررسی قرار گیرد. بنابراین بعد از مطالعه ی مبانی نظری و استخراج شاخصهای مربوط به تابآوری و زیستپذیری سکونتگاه های روستایی سعی شد تا از طریق تدوین پرسشنامه و تکمیل آن در روستاهای تحت تاثیر خطر سیل در رودخانه ی اترک، ارتباط این دو عامل با یکدیگر از طریق همبستگی و مدل تصمیمگیری چندشاخصه ی پرومتی مورد بررسی قرار گیرد. نتایج بررسیها بیانگر این است که، به لحاظ زیستپذیری، روستاهای قازان قیه، فرق سرپایین و قره گل غربی به ترتیب با امتیاز نهایی فی (φ) ۱، ۹۲/۰ و ۸۴/۰ نسبت به سایر روستاهای مورد مطالعه دارای بالاترین امتیاز هستند. همچنین نتایج نشان داد که به لحاظ تابآوری نیز بالاترین رتبه متعلق به روستای قازان قیه با امتیاز ۱ است. مقایسه ی امتیازهای سطح زیستپذیری با تابآوری نیز نشان داد که با افزایش زیست پذیر بودن سکونتگاه های روستایی میزان تابآوری اجتماعات نیز ارتقا مییابد.

تاب آوری, زیست پذیری, نواحی روستایی, رودخانه ی اترک, دهستان مراوه تپه و پالیزان