سید امیرحسین گرکانی - استادیار، گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد پردیس
فاطمه رحیم بخش - کارشناسی ارشد طراحی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.

یکی از مسائل کالبدی سکونتگاههای روستایی ضعف بناهای مسکونی در برابر بلایای طبیعی است. با وقوع سوانح در روستاها، بنا به شواهد بسیار، اغلب خانههای روستایی تخریب میشود و بسیاری از منابع ملی و گاه سرمایههای انسانی کشور از بین میرود. در اغلب برنامههای بازسازی پس از سانحه، سیاست جابهجایی کل یا بخشی از سکونتگاه، بهمثابهی راهحلی مناسب از نظر فنی، برای کاهش خطر و ایمنی از پدیدههایی چون زلزله، سیل و رانش زمین، مورد توجه قرار میگیرد. طرح جابهجایی روستای نایبند استان خراسان جنوبی، با صرف هزینههای کلان اجتماعی و اقتصادی، به دلایل مختلف تا کنون ناتمام رها شده و در مواردی که مسکن در روستای جدید به اتمام رسیده نیز مورد استقبال روستاییان قرار نگرفته است. این پژوهش در پی بررسی بازسازی روستای نایبند استان خراسان جنوبی و علل استقبال نکردن روستاییان از سکونتگاه جدید روستای نایبند است. فرضیههای این پژوهش عبارتند از نامطلوب بودن طراحی روستای جدید، مشارکت نکردن روستاییان در فرایند جابهجایی روستا و مکانیابی نادرست روستای جدید. برای تحلیل دادههای حاصل از پرسش نامه از آزمونهای تحلیل عاملی و ضریب همبستگی استفاده شده است. نتایج پژوهش تاییدکننده ی فرضیههاست؛ چنانکه مهمترین عوامل استقبال نکردن روستاییان از روستای جدید، نامناسب بودن مکان جدید از نظر مخاطرات طبیعی همچون سیل، از بین رفتن دید و منظر و حس تعلق به روستای قدیم شناخته شد.

سکونتگاه روستایی, بازسازی, جابه جایی, روستای نای بند