جایگاه و نقش خاندان کججی در سازمان دیوانی عصر صفوی (۹۱۰-۱۰۹۲ق.)

کججی­ها از خاندان­های کهن تبریز بودند که با پذیرش مذهب تشیع به خدمت در سازمان دیوانی صفویان درآمدند. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی بر پایه منابع و نسخه­های خطی کوشیده تا ضمن بررسی تبار و پیشینه به  نقش و جایگاه این خاندان در سازمان دیوانی صفویان بپردازد. یافته­ها نشان می­دهد که کججی­ها در جهت­دهی و برانگیختن توجه اسماعیل صفوی در راستای یورش و تصرف آذربایجان و نیز شکست نهایی آق­قویونلوها نقش چشمگیری داشتند. آنان همچنین در انتقال و تداوم سنتهای دیوانی به دوره صفوی سهیم بودند و توانستند علی­رغم رابطه پرفرازونشیب با شاهان تا اوایل سلطنت شاه عباس به مناصب بالایی در تشکیلات دیوانی صفویان برسند، ولی پس از آن از همه عرصه­های دیوانی کنار گذاشته شدند. کججی­ها بر خلاف روایت­ها، پیش از دوره صفوی داعیه سیادت نداشتند، ولی در منابع آغازین صفوی از آنان به عنوان ساداتی که تبارشان به امام چهارم شیعیان می­پیوندد یاد شده و  برخی از آنان نیز از اواخر سده یازدهم به این سو گرایش یافتند تا خود را با عنوان سادات حسینی بخوانند.

Keywords:

Safavid , Kujuji family , Azerbaijan , خاندان کججی , تاریخ تبریز , تاریخ صفویان , سازمان دیوانی صفویان