حسن صادقیان - دانشگاه علامه طباطبائی
بهزاد عبادی - دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)

گذار به دموکراسی روندی است که دموکراسیسازی خوانده میشود. در عرصه سیاست، دموکراسیسازی در جامعترین معنا گذار از حکومت اقتدارگرا به حکومت دموکراتیک و تثبیت، تعمیق و تحکیم آن است؛ امری که نیازمند پیششرطها و متغیرهای متعددی نظیر مدرنیزاسیون اقتصادی-اجتماعی، نقش دولت در مدرنیزاسیون، ساختار قدرت نسبی طبقات اجتماعی و گروههای ذینفع، ظرفیت دولت دموکراتیک، میراث نظام اقتدارگرای قبل از گذار، جایگاه کشور در نظام جهانی و وابستگی، جایگاه کشور در نظام جهانی دولت ها، مبانی ساختاری احزاب سیاسی، محتوا و ساختار قانون اساسی، روحیه و نگرش رهبران و ماهیت جریانهای سیاسی و غیره است. فرایند دموکراسیسازی در ترکیه از آغاز تاکنون تقریبا از همه این متغیرها متاثر بوده است. بر همین اساس، در پژوهش حاضر تمرکز اصلی بر نقش و تاثیر سه متغیر «محتوا و ساختار قانون اساسی»، «روحیه و نگرش رهبران و نخبگان سیاسی» و «ماهیت جریانهای سیاسی» در فرایند دموکراسیسازی دو قرن آخر دولت عثمانی و دو دهه اول نظام جمهوریت است. به نظر میرسد با وجود اهمیت سه متغیر نام برده، وزن و اهمیت «روحیه و نگرش رهبران و نخبگان سیاسی» به سبب مدیریت و هدایت درست فرایند دموکراتیزاسیون ترکیه، سنگینتر است. چارچوب نظری مقاله مبتنی بر «نظریه پیششرطهای ساختاری تحکیم دموکراسی» با تاکید بر سه متغیر مزبور و روش مورد استفاده «جامعهشناسی تاریخی» از نوع «مطالعه موردی» است.

Consolidation of Democracy , Constitution , The political Elites , Political Streams, تحکیم دموکراسی, قانون اساسی, نخبگان سیاسی, جریان های سیاسی