علیرضا محسنی - دانشجوی دکتری، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
رئوف سید شریفی - استاد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
سعید خماری - دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

به­منظور بررسی تاثیر کودهای زیستی و پوترسین بر عملکرد و برخی صفات گندم در سطوح مختلف آبیاری، آزمایشی به­صورت فاکتوریل بر پایه بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه محقق اردبیلی در سال­ زراعی ۹۸-۱۳۹۷ اجرا شد. فاکتورهای موردبررسی شامل آبیاری (آبیاری کامل به عنوان شاهد، قطع آبیاری در۵۰ درصد مراحل خوشه­دهی و آبستنی)، کودهای زیستی (عدم کاربرد کودهای زیستی، کاربرد میکوریز، کاربرد هم زمان سودوموناس و فلاوباکتریوم، کاربرد هم زمان میکوریز با سودوموناس و فلاوباکتریوم) و محلول­پاشی پوترسین (محلول­پاشی با آب به­عنوان شاهد، ۵/۰ و یک میلی­مولار) بودند. مقایسه میانگین­ها نشان داد که حداکثر محتوای نسبی آب برگ پرچم، شاخص کلروفیل، هدایت روزنه­ای و عملکرد کوانتومی، در شرایط آبیاری کامل با کاربرد هم زمان میکوریز با سودوموناس و فلاوباکتریوم و محلول­پاشی یک میلی­مولار پوترسین به­دست آمد. محلول­پاشی یک میلی­مولار پوترسین در مقایسه با عدم کاربرد پوترسین، عملکرد دانه را حدود ۵/۸ درصد افزایش داد. هم چنین بالاترین عملکرد دانه (۴۴/۷۹۹ و ۳۸/۷۴۶ گرم در مترمربع)، به­ترتیب با کاربرد هم زمان سودوموناس و فلاوباکتریوم و کاربرد هم زمان میکوریز با سودوموناس و فلاوباکتریوم در شرایط آبیاری کامل و کم ترین آن (۴۲/۴۰۳ گرم در مترمربع) در شرایط قطع آبیاری در آبستنی و عدم کاربرد کودهای زیستی به دست آمد. به­نظر می­رسد کودهای زیستی و پوترسین می­تواند به­دلیل بهبود برخی صفات فیزیولوژیک، عملکرد دانه گندم را تحت شرایط محدودیت آبی افزایش دهد.

پلی آمین ها, محتوای نسبی آب, فلاوباکتریوم, سودموناس, محدودیت آبی, میکوریز