علی راد - دانشیار پردیس فارابی دانشگاه تهران
روح الله شهیدی - عضو هیئت علمی دانشگاه تهران
سجاد صحرایی - دانشجو

علامه مجلسی به عنوان یکی از علمای بزرگ شیعه دارای نظریاتی درباره مباحث آسیبشناسی احادیث است که مشخص کردن روش و معیارهای ایشان کمک بسیاری در شناخت بهتر و تشخیص روایات تقیهای دارد. شناخت روایات تقیهای از آنجا ضرورت دارد که روایات ائمه: از منابع احکام است و عدم شناخت آنها موجب ایجاد تعارض و اختلاف در بین روایات میشود. جریان سیاسی و اختلاف سطح فهم شیعیان و جریان غلو از زمینههای ایجاد روایات تقیهای از دید علامه مجلسی هستند. شیوه پرداختن علامه مجلسی به روایات تقیهای با جمعآوری و تحلیل شرحهای ایشان در ذیل روایتهایی که به تقیهای بودن آنها اشاره کرده، قابل فهم و دستیابی است. با بررسی و تحلیل بیانات علامه میتوان مهمترین معیارهای شناسایی روایات تقیهای و نشانههای این دست روایات را از دید ایشان مشخص کرد. از جمله مهمترین مبانی علامه عبارتاند از: معیار اعتقادی، همراهی با مخالفان، اهل کتاب، مذاهب و تفکرات اسلامی، مخالفت با قول مشهور و ترس از طعنه، توبیخ و بدگویی را نام برد. سکوت هنگام پاسخ دادن، عدم اصرار به نهی کردن و پرسش مخالفین از ائمه: نیز از مهمترین نشانههای روایات تقیهای از دید علامه مجلسی است.

معیار, روایات, تقیه, مجلسی, بحار الانوار