رضا مسیب زاده - گروه علوم دامی دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان
مجید متقی طلب - گروه علوم دامی- دانشکده علوم کشاورزی- دانشگاه گیلان - رشت -صندوق پستی۱۳۱۴- ۴۱۶۳۵
حامد احمدی - گروه علوم دامی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس

زمینه مطالعاتی: تغذیه درون تخم مرغی هدف: جهت پیش بینی پاسخ ایمنی همورال وسلولی جوجه ها به تزریق درون تخم مرغی بتاهیدروکسی بتامتیل بوتیرات (HMB) و دکسترین و زمان دسترسی به اولین تغذیه مستقل با استفاده از طرح باکس-بنکن این مطالعه انجام شد. روش کار: در روز ۱۸ جنینی، ۱۵۰۰ عدد تخم مرغ بارور سویه راس ۳۰۸ به ۱۵ تیمار آزمایشی حاصل از طرح باکس-بنکن به ۴ تکرار و ۳ سطح تغذیه درون تخم مرغی HMB (۰، ۵/۰ و ۱ درصد)، دکسترین (۰، ۲۰ و۴۰ درصد) و ۳ سطح زمان دسترسی به اولین خوراک مستقل (۶، ۲۷ و ۴۸ ساعت) اختصاص داده شدند. نتایج: تغذیه درون تخم مرغی و زمان اولین تغذیه مستقل، ایمنی همورال و سلولی را تحت تاثیر قرار داد (۰۵/۰ > P). مقدار ۲R برای مدل پاسخ ایمنی همورال اولیه و ثانویه به ترتیب ۴۱/۰ و ۳۵/۰، و برای مدل شاخص حساسیت بازوفیل-های زیرجلدی، ۲۴ و ۴۸ ساعت پس از تزریق به ترتیب ۷۵/۰ و ۵۵/۰ بود. در مدل پاسخ ایمنی همورال اولیه و ثانویه اثر توان دوم (۲۴/۰ =۲R) و اثر خطی (۱۷/۰ =۲R) به ترتیب بیشترین اثر را داشت. در مدل شاخص حساسیت بازوفیل های زیرجلدی اثر خطی بیشترین اثر را در ۲۴ (۶۰/۰ = ۲R) و ۴۸ (۳۸/۰ =۲R) ساعت پس از تزریق نشان داد. نتیجه گیری نهایی: تغذیه درون تخم مرغی و زمان اولین تغذیه مستقل، از عوامل ارتقای ایمنی همورال و سلولی بوده و در مطالعات با کمترین تیمار، برای تبیین نوع رابطه بین تغذیه درون تخم مرغی و دسترسی به اولین خوراک مستقل، بر پاسخ ایمنی جوجه ها طرح باکس-بنکن یک گزینه مناسب محسوب می شود.

دسترسی به اولین خوراک, پاسخ ایمنی, تغذیه درون تخم مرغی, جوجه گوشتی, طرح باکس- بنکن