نفیسه سادات نکوئی - کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران
ملوک خادمی اشکذری - دانشیار گروه روانشناسی تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران
زهرا هاشمی - استادیار گروه روانشناسی تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

سال های اولیه ی زندگی کودک از اهمیت ویژهای برخوردار است، زیرا تجربه های این دوره اساس و بنیان یادگیری دوره های بعد، خصوصا دوره دبستان را شکل می دهند. کودکان در طول سال های پیش دبستان دچار تحولات زیادی می گردند. یکی از مهمترین تحولات، تغییر در عملکرد شناختی و هیجانی آنهاست و این دور سنی، دورهای حساس برای رشد کارکردهای اجرایی است. در همین راستا پژوهش های بسیاری بر رشد و تقویت کارکردهای اجرایی و مهارتهای هیجانی اجتماعی در سنین پایین متمرکز بوده و مداخلات گوناگونی انجام شده است. به همین منظور پژوهش حاضر با هدف ارائه تصویری جامع از مطالعات موجود در این زمینه و مروری بر برنامه های موجود با هدف تقویت کارکردهای اجرایی و مهارت های هیجانی اجتماعی کودکان انجام داده است. به همین ترتیب در مجموع از میان ۷۰ مقاله موجود در پایگاههای اطلاعاتی علمی خارجی از جمله Researchgate Pubmed ،ScienceDirect ،Google Scholar و داخلی از جمله سیویلیکا، پرتال جامع علوم انسانی، مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی و پایگاه مگیران و بر اساس ملاکهای ورود و خروج، مجموعا ۲۵ مقاله علمی پژوهشی استخراج و مورد بررسی قرار گرفت. در مجموع اغلب مطالعات نشان داده اند که کارکردهای اجرایی و مهارتهای هیجانی- اجتماعی از طریق آموزش می توانند بهبود یابند. همچنین با وجود اثربخش بودن برنامه های آموزشی کارکردهای اجرایی در ارتقای مهارت های شناختی، هیجانی۔ اجتماعی و تحصیلی کودکان، برنامه های آموزشی که در برگیرنده آموزش کارکردهای اجرایی و نیز مهارت های هیجانی به صورت تلفیقی باشد، بسیار محدودند و اغلب آنها در جمعیت دارای اختلال یا کودکان سنین بالاتر انجام گردیده است. بنابراین با توجه به اهمیت ویژه دوره پیش از دبستان در رشد کارکردهای اجرایی، تدوین برنامه های آموزشی تلفیقی و جامع برای این دوره سنی حائز اهمیت است.

کارکردهای اجرایی، مهارتهای هیجانی اجتماعی، پیش دبستان