الهام امیدی - دانشجوی کارشناسی پیوسته، دانشگاه آزاداسلامی، واحد قیام دشت،گروه معماری.
مرجان بهاری نژاد - مدرس، دانشگاه آزاداسلامی، واحد قیام دشت،گروه معماری.

معماران در گذشته برای ایجاد شرایط مطلوب حرارتی و ارتقاء کیفیت زندگی در فصول گرم در مناطقی مانند گرم و خشک و گرم و مرطوب از راهکارهای سنتی بهره میجستند. آسایش اقلیمی، سازگاری با اقلیم به صورت طبیعی، تدبیری در راستای مرتفع کردن شرایط طاقت فرسای محیط و همچنین کاهش دمای هوا بود که مصرف انرژی، استفاده از سوختهای فسیلی و در نتیجه خطرات ناشی از آلودگیهای محیطی را به حداقل میرساند. آسایش اقلیمی مولفه مهمی در زیست پذیری محیط های باز شهری محسوب میشود. تامین آسایش در ایجاد کیفیت فضاهای داخلی و خارجی فضای باز شهری و حیاط نقش مهمی را ایفا میکرده است. بومیان فلات مرکزی ایران همواره با دو مشکل اساسی گرما و نبود رطوبت مواجه بوده اند، که این دو عامل شرایط بسیار سختی را برایشان ایجاد میکرده و اگر تدابیر معماران و بکارگیری ابزارهای مناسب وجود نداشت تعاملات اجتماعی و مراودات در محیط های باز شهری رو به کاهش میرفت. معماران با تکنیک های درستی که از گذشتگان خود آموخته بودند، توانستند با حفاظت افراد در برابر شرایط سخت اقلیمی در کسب رضایتمندی ساکنان موثر واقع شوند. سایهاندازی به طروق مختلف در داخل و خارج بنا، خلاقیتی بوده که در بناهای بومی ایران حائز اهمیت بود، و معماران از طریق آن از ورود گرمای خورشید به داخل بنا جلوگیری کرده یا از شدت آن کاستهاند و به این صورت آسایش حرارتی را برای ساکنان مهیا میکردند. ایجاد سایه که جزء ابداعات معماران بومی محسوب میشود به طروق مختلفی مانند استفاده از دیوارهای بلند، پوشش گیاهی، عناصر الحاقی نما، سطوح آب و ساباط میسر میشده است و به عنوان پرکاربردترین ابزار طراحی موثر بر کیفیت آسایش حرارتی در نواحی گرم وخشک انجام شده است

آسایش حرارتی، ساباط، گودال باغچه، سایه