کاوه رستم پور - استادیار گروه معماری، دانشکده مهندسی عمران و معماری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

فضاهای مسکونی در حدود نیمی از سطوح شهرها را اشغال نموده و جایگاه تبلور فرهنگ، تمدن، سنن و به طور کلی هویت هر جامعه ای است. در حالی که هویت مسکن، که در ادبیات غرب بر مبنای هویتی فردی تعریف گردیده، در مقیاس داخلی نیز در هویتی جمعی به نام ایرانی- اسلامی فروکاسته شد که هیچ یک نتوانسته است شرح کاملی از آن ارائه نماید. بر خلاف آنکه در سالهای اخیر نگرش فردی در غرب به سوی هویتی اجتماعی حرکت نموده است، در کشور خود شاهد تعدیل نگاه جمعگرا به سطوحی میانی تر از هویت جمعی نبوده ایم.لذا این پژوهش تلاش دارد با روش توصیفی تحلیلی الگوواره ساخت گرایی اجتماعی را به عنوان رویکردی تعاملی جهت حل این مشکل طرح و آزمون نماید. ساخت گرایی اجتماعی نگاهی تعاملی نسبت به شکل گیری معنا دارد که در عملیاتی کردن مفاهیم پیچیده و برساخته های اجتماعی به کار می آید. نتایج تحقیق نشان داد که با استفاده از نگاه ساخت گرایانه علاوه بر هویت خرد فردی و کلان ملی و دینی، حلقه واسطه اجتماعی، هویت مسکن را به صورت کامل تری تعریف مینماید. البته با توجه به مبانی فلسفی و اعتقادی کشور ما نیاز به تغییر و بازنگری در استفاده از این رویکرد احساس میگردد. بر این اساس سطح خرد بر مبنای خانواده و ارزشهای خانوادگی و سطح اجتماعی آن توسط مردم مناطق مختلف کشور با قومیت ها و فرهنگهای گوناگون ذیل هویت ایرانی اسلامی ساخته میشود که ضمن حفظ هویت منطقه ای در فضاهای مسکونی انسجام ملی را نیز لحاظ مینماید.

هویت، مسکن، معماری، ساختگرایی اجتماعی