آرش سلطانی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه زنجان، ایران
محمد باقری - استادیار گروه معماری، دانشکده مهندسی، دانشگاه زنجان، ایران

افزا یش جمعیت شهری ، پیامدهای بسیار ی در حوزه سلامت روانی و جسمی ساکنین اعم از بروز بیماری های جسمی و روانی مانند فشار خون بالا، بیماری های قلبی و عروقی و تنفسی ناشی از ترافیک و آلودگی هوا، استرس و تنش های ذهنی و بسیاری از بیماری های دیگر در پی داشته است . این پژوهش به منظور شناسایی مولفه های برنامه ریزی و طراحی یک محله ی سالوتوجنیک در جهت ارتقا سلامت و روشن کردن تاثیر نگرش طراحی سلامت محور بر حس انسجام و کنترل سلامت ساکنین ، به روش تحقیق تحلیل محتوای متون و بررسی تجارب به انجام رسیده است . بر اساس فرضیه اساسی تحقیق ، به نظر می رسد بسیاری از بیماری های محیط -مبنا، با برنامه ریزی و طراحی محیط به منظور اصلاح و تغییر در سبک زندگی و الگوهای رفتاری ، تا حدودی قابل کنترل و پیشگیری هستند و تمرکز بر سلامت محیطی از طریق ارتقا کیفیت زندگی در محیط و جامعه محلی ، در پیشگیری از بروز بیماری ها موثر است . بر اساس یافته های تحقیق ، مهمترین مولفه های سلامت محور (سالوتوجنیک ) محله که در تقویت حس انسجام، سازگاری پویا با شرایط محیطی و پایش سلامت روانی ساکنین موثرند عبارتند از: ۱) تسهیلات رفاهی متنوع برای نیاز روزمره در کوتاه ترین مسیر ممکن ، ۲)دسترسی پذیری مناسب (پیاده و سواره) به فرصت های شغلی درون و بیرون محله ، ۳)دسترسی پذیری به مدارس و مراکز آموزشی و فرهنگی ، ۴)تسهیل فعالیت فیزیکی ( بدنی ) در ارتباط با فضای باز و طبیعت به جهت کاهش تنش های ذهنی ، ۵)دسترسی امن و ایمن پیاده به مناطق مختلف محله ، ۶)دسترسی به مسکن امن و سالم ، ۷)بهره گیری از عناصر زیبایی شناسی و بازسازنده ذهنی در جهت افزایش رضایت عاطفی و کاهش استرس، ۸)تقویت ارتباطات اجتماعی سالم و سرزنده برای افزایش حس تعلق ، ۹)ایجاد خوانایی و نفوذپذیری بالا و مشوق پیاده روی ، ۱۰)دسترسی به تغذیه سالم و متنوع در مسیر های کوتاه .

سلامت روان، سلامت جسمی ، استرس، تنش های ذهنی ، محله ، سالوتوجنیک ، ارتقا سلامت