وحید حیدر نتاج - دانشیار گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه مازندران. (مسوول مکاتبات)
فریال احمدی - استادیار گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه مازندران.

زمینه و هدف: باغ­های کرانه جنوبی دریای خزر به­ویژه باغ­های بهشهر از نمونه­های برجسته باغ­سازی ایرانی است که در بستر اکولوژیکی متفاوت با باغ­های کویری احداث شده است. از این­رو پژوهش حاضر با هدف بررسی اکولوژیک و تحلیل عناصر ساختاری باغ چهلستون شکل گرفته­است تا به میزان تاثیرگذاری معیارهای طراحی اکولوژیک در طراحی باغ چهلستون بهشر دست یابد. روش بررسی: در پژوهش حاضر از روش توصیفی- تحلیلی  در سه مرحله تعیین، تبیین و تدقیق استفاده شده است. پس از جمع آوری و برداشت اطلاعات مورد نیاز تحقیق از طریق مطالعات کتابخانه­ای، تفسیر اطلاعات و تبیین انگاره­های مشترک در باغ ایرانی انجام شد. در گام بعدی انگاره­های به­دست­آمده در مرحله قبل، در نمونه مطالعاتی (باغ چهلستون بهشهر) مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفته­ و میزان تناسب و تطابق محدوده مطالعاتی با اصول طراحی باغ ایرانی ارائه گردیده­است. در نهایت میزان تاثیرگذاری معیارهای طراحی اکولوژیک در باغ چهلستون بهشهر از طریق ارزیابی عناصر ساختاری محدوده مطالعاتی ارایه شده­است. یافته­ها: یافته­های پژوهش نشان می­دهد که فرم­های مستطیل شکل، الگوی اصلی شکل دهنده منظر باغ چهلستون است. همچنین الگوی شکل دهنده فضاهای سبز (اعم از درخت­کاری، گلکاری، چمن و ...) به صورت توده­ای پیوسته و مستطیل شکل در کرت­های اطراف و نواری ممتد در اطراف راه­های اصلی، نشان از اهمیت دید کنترل­شده از بیرون به سمت بنا در این نوع مناظر دارد. بحث و نتیجه­گیری: استفاده از آب در مغایرت با رطوبت بالای محیط، طراحی در جهت شیب با مداخله در شکل زمین (پلکانی کردن زمین)، عدم تناسب کامل با معماری بومی به واسطه الگوبرداری از باغ ایرانی مناطق کویری، تامین آب از مکانی دیگر و استفاده از درختان و گل­های غیر بومی (درختان همیشه سبز) در محور اصلی باغ در محدوده مطالعاتی نشان می­دهد بهره­گیری از الگوی باغ ایرانی در توسعه باغ بر بهره­گیری از معیارهای طراحی اکولوژیک برای طراحان در اولویت بوده­ است.

موزاییک منظر, معیارهای طراحی اکولوژیک, باغ های مازندران, باغ چهلستون بهشهر