عبدالرضا نواح - دانشیار علوم اجتماعی، عضو هیات علمی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

کارل مانهایم جامعه­شناس مجاری-آلمانی و از چهره­های اصلی جامعه­شناسی معرفت است که کوشیده در فصل کوتاهی و بر پایه روش­های قیاسی و شهودی با ادبیاتی نسبتا انتزاعی پاسخی برای نابسامانی­های سیاسی حاصل از گسترش دموکراسی در آلمان دهه سی قرن بیستم و مقارن با قدرت­گیری حزب ناسیونال سوسیالیسم بیابد. او دموکراسی را تنها پدیده­ای سیاسی در نظر نمی­گیرد، بلکه مقدمه آن را گسترش فرهنگ دموکراتیک دانسته و هم چنین نوعی به­هم­ریختگی اجتماعی ناشی از جابجایی طبقات و ارزش­های مدنی جایگزین ارزش­های سنتی اشرافیت بورژوازی را پیامد آن دانسته است. مانهایم در این اثر کوشیده است تا فرآیند دگرگونی را به زبانی جامعه­شناختی اما انتزاعی شرح و تفصیل دهد. به طور کلی می­توان گفت مانهایم با تمرکز بر بحث فرهنگ کوشیده است نشان دهد که چه عواملی مانع تحقق دموکراسی در جوامع در حال گذار هستند و در نهایت راهکارهایی را در این زمینه ارائه نموده است.

دموکراسی, جامعه­شناسی معرفت, اشرافیت بورژوازی, علم سیاست, فرهنگ دموکراتیک