محمدهادی فلاح زاده - استاد یار گروه مذاهب اسلامی؛ دانشگاه ادیان و مذاهب.
راضیه علی اکبری - دانش آموخته دکتری مذاهب اسلامی، دانشگاه ادیان و مذاهب

مهم ترین دغدغه امامان شیعه (ع) در طول تاریخ دین اسلام، حفظ این دین بوده است. آنها در این زمینه از هیچ کوششی فروگذار نکردند. از جمله حضرت علی (ع) که تمام تلاش خود را برای حفظ اسلام به کار بست و در این راه، حتی از حق مسلم حکومت خویش گذشت؛ تا آنجا که حتی پس از رحلت پیامبر اسلام (ص)، با وجود اینکه خلفا حکومت جامعه را بر عهده گرفتند، علی (ع) به جای انزواطلبی، گوشه نشینی و واگذاری امور به دست آنها، غیرمستقیم در مدیریت جامعه اسلامی مشارکت می کرد؛ چراکه مدیریت، از جمله مهم ترین عواملی است که می تواند جوامع را به اهداف مطلوبشان برساند. از این رو علی (ع) با به کارگیری کارکردهای مدیریتی «برنامه ریزی، تصمیم گیری، سازمان دهی، هماهنگی و نظارت» جامعه را هدایت می کرد. مقاله حاضر به روش تحلیلی- توصیفی و با هدف الگوسازی سیره حضرت علی (ع) برای شیعیان، به بررسی شیوه های مدیریتی ایشان در جامعه اسلامی در عصر خلفا می پردازد. علی (ع) در زمان خلافت خلفا، علی رغم اعتراض به حق غصب شده خود، با آنها قطع ارتباط نکرد و غیرمستقیم جامعه را در تمامی عرصه های علمی، اعتقادی، قضایی و نظامی مدیریت می کرد و خلفا نیز در بسیاری از امور حکومتی با وی مشورت می کردند

علی (ع), خلفا, مدیریت اسلامی, جامعه اسلامی, نظارت, کنترل