مقایسه مراحل سلوک در کیمیای سعادت و مکاتیب عبدالله قطب

کیمیای سعادت اثر امام محمد غزالی ( ۵۰۵ م) و مکاتیب از عبدالله قطب (۹۰۹م) در شمار آثار ارزشمند تصوف قرار دارند. در این مقاله برای دستیابی به نظرات این دو عارف محقق درباره مراحل سلوک، مجموعه ای از دیدگاه های آنها در باب این موضوع از دو اثر مورد نظر استخراج و سپس نظرات آنها با هم مقابله شده است. نتایج به دست آمده نشان می ­دهد که غزالی و عبدالله قطب، هنگام توضیح منازل و مراحل سلوک، بین حال و مقام تفکیک انجام نداده و به شیوه برخی آثار اهل تصوف احوال و مقامات را تقسیم بندی نکرده­اند. همچنین عبدالله قطب در مباحثی نظیر ارکان سلوک، خلوت و عزلت، توکل، زهد و فقر تحت تاثیر غزالی بوده است. در مجموع می ­توان گفت که غزالی در کیمیای سعادت دیدگاه­ های خود را در این زمینه نظام مند و منسجم تر بیان کرده است و نظم و ترتیبی که در آن دیده  می­ شود در مکاتیب وجود ندارد. روش این تحقیق این نوشتار، توصیفی-تحلیلی و بر مبنای مطالعات کتابخانه ­ای است.

Keywords:

غزالی , کیمیای سعادت , عبدالله قطب , مکاتیب , سیروسلوک , ارکان سلوک