مرضیه شهریاری - استادیار جامعه شناسی ،دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز،ایران
فاطمه حمیدی - کارشناسی علوم اجتماعی، دانشگاه شهید چمرن اهواز، اهواز، ایران

اسکان غیررسمی شکل رایج رشد شهری در اکثر کشورهای در حال توسعه است و شکلی از نحوه زیست که نه شهرنشین­اند و نه روستانشین را سامان داده­اند. براین اساس هدف پژوهش حاضر بررسی فرآیند شکل­گیری تجربه حاشیه نشینی در محلات حاشیه­نشین شهرستان هویزه در استان خوزستان می­باشد. روش تحقیق در این پژوهش مبتنی بر روش کیفی به شیوه­ نظریه داده­بنیاد و تکنیک گردآوری داده­ها مصاحبه نیمه­ساختاریافته و مشاهدات میدانی مشارکتی بوده است. برای دستیابی به اهداف تحقیق ۲۰ نفر از ساکنان مناطق هویزه، به شیوه هدفمند انتخاب شده­اند. مصاحبه­ها تا رسیدن به اشباع داده­ها ادامه داشتند. بعد از کدگذاری، ۲۱ مقوله اصلی از داده­ها پدیدار شد. در بعد شرایط شامل (فقدان حمایت و مهارت، بی­توجهی به عدالت فضایی، ضرورت تغییر فضا به تغییر اجتماعی، حس رهاشدگی، تجربه مستقیم جنگ، بسترهای ذهنی کنشگران، انتقاد تاریخی به فضای تولیدشده، و ...)، در بعد کنش- تعامل (تقابل، تعارض و مقایسه، احساس استیصال در تغییر وضعیت، چرخه فقر) و در بعد پیامدها (حاشیه نشین شدن حاشیه­نشینان، اصول حق به شهر به عنوان حلقه مفقوده، تلفیق هراس و روایت، تکنیک خودحمایتی) است که حول یک مقوله هسته به نام (زیست لاکچری- فقیرانه و بازگشت به عادت واره) شکل گرفته­ا­­ند. همچنین طبق نتایج حاصل از تحلیل فضایی، در بین مولفه­های آسیب پذیری، آسیب پذیری امنیتی و روحی در اکثر مناطق هویزه وجود دارد.

حاشیه نشینی, نظریه داده بنیاد, سامانه اطلاعات جغرافیایی, هویزه, عادت واره