زهرا طاهری خرامه - School of Paramedical Sciences, Qom University, Iran
هادی زمانیان - School of Public Health, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran
اعظم سادات واحدی - Kamkar Hospital, Qom University, Iran
علی منتظری - Health Metrics Research Center, Iranian Institute for Health Sciences Research, ACECR, Tehran, Iran

بیماران همودیالیزی در معرض طیف وسیعی از مشکلات جسمی، روانی، اقتصادی و اجتماعی قرار دارند که کیفیت زندگی آن ها را تحت تاثیر قرار می دهد. با توجه به شیوع بالای علایم بیماران و عدم اطلاع از وضعیت موجود در کشورمان، این مطالعه با هدف تعیین فراوانی و شدت علایم جسمی و روانی و ارتباط آن با کیفیت زندگی بیماران همودیالیزی انجام شد. در این مطالعه ی مقطعی (توصیفی- تحلیلی)، ۱۰۰ بیمار تحت درمان با همودیالیز از مراکز همودیالیز بیمارستان های شهر قم به روش نمونه گیری آسان انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک و مقیاس علایم دیالیز (Dialysis Symptom Index) و پرسشنامه کیفیت زندگی عمومی فرم کوتاه ۳۶ سوالی (SF-۳۶) بود. داده ها با استفاده از آمار توصیفی، آنالیز واریانس یکطرفه، تی تست و ضریب همبستگی پیرسون در محیط نرم افزار آماریSPSS ۱۶ تجزیه و تحلیل شد. میانگین و انحراف معیار نمره کلی فراوانی و شدت علایم به ترتیب برابر با ۷/۴۲ ± ۱۸/۱۹ و ۲۳/۷۷ ± ۹۸/۸۵ بود. احساس خستگی، تحریک پذیری، بی حوصلگی و احساس عصبانیت بیشترین علایم گزارش شده توسط بیماران بودند. بیماران در بعد کارکرد اجتماعی بیشترین نمره و در بعد محدودیت نقش ناشی از مشکلات جسمی کمترین نمره را داشتند. نمره کل فراوانی علائم رابطه ی منفی معنی دار با کیفیت زندگی در تمام ابعاد داشت. اما بین شدت علایم و ابعاد کیفیت زندگی ارتباطی معنی داری یافت نشد. بر اساس نتایج مطالعه بیماران تحت همودیالیز علائم جسمی و روانی بسیاری را تجربه می کنند که بر کیفیت زندگی آنان تاثیر منفی می گذارد. شناخت، ارزیابی و درمان علایم بیماری در برنامه ریزی مراقبت موثر از بیماران می تواند در کاهش عوارض و بهبود کیفیت زندگی آن ها موثر باشد.

burden symptom, quality of life, hemodialysis patients, همودیالیز, علایم جسمی و روانی, کیفیت زندگی