کبری پورعبدالله - عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق (علیه السلام)
محدثه نقی زاده خواجکینی - دانشجوی کارشناسی ارشد معارف اسلامی و حقوق خانواده دانشگاه امام صادق (علیه السلام)
فاطمه تیموری - دانشجوی کارشناسی ارشد معارف اسلامی و حقوق خانواده دانشگاه امام صادق (علیه السلام)
صغرا حیدری کیاسرا - دانشجوی کارشناسی ارشد معارف اسلامی و حقوق خانواده دانشگاه امام صادق (علیه السلام)

سلامتی بزرگترین نعمتی است که خداوند در اختیار بشر قرار داده است. در اسلام نیز، حق برخورداری از سلامتی، از حقوق مسلم هر فرد می باشد؛ پس از ازدواج و در طول زندگی مشترک، ممکن است زوجه به انواع بیماری ها مبتلا شود و از آنجایی که نفقه زوجه دائم در حقوق اسلام، به عهده ی شوهر می باشد و قانون مدنی نیز در ماده ۱۱۰۷، به این موضوع اشاره کرده است، شاهد مسئولیت زوج در قبال پرداخت هزینه های درمانی- بهداشتی زن هستیم. در منابع فقهی و آراء فقها، نسبت به پرداخت هزینه های درمانی و بهداشتی، اختلاف نظر وجود داردو حقوقدانان نیز درمورد عبارت »متعارف« که در ماده به کار رفته، نظرات متفاوتی را ارائه داده اند. پژوهش حاضر با هدف تعیین حدود و شمول مسئولیت زوج در پرداخت هزینه های بهداشتی و درمانی زوجه، موضوع مسئولیت تامین هزینه های بیماری در شرایط مختلف و تاثیر قید عرف و متعارف در این زمینه را بررسی نموده است. روش به کار رفته در مقاله حاضر، اسنادی- کتابخانه ای و نوع این پژوهش، بنیادی- کاربردی می باشد. آراء و نظرات فقها و حقوقدانان نشان می دهد عرف، تعیین کننده ماهیت نفقه است، زیرا در شرع، واژه ای برای تعیین حدود آن مشخص نشده است. همچنین »متعارف«، قیدی برای هزینه است؛ زوج در دوران عقد و پیش از نزدیکی و یا در صورت وقوع بیماری زوجه دردوران پیش از ازدواج و عدم آگاهی زوج و یا در صورتی که پرداخت هزینه، غیر ضروری و نامتعارف باشد-حتی اگر بیماری متعارف باشد-مسئولیتی در قبال پرداخت هزینه های درمانی و بهداشتی زوجه ندارد، زیرا علمای امامیه معتقداند که نفقه در زمان عقد نکاح و پیش از نزدیکی، حقیقتی متزلزل است که بعد از تحقق نزدیکی ثابت می گردد. همچنین در زمان وقوع بیماری با منشا پیش از ازدواج، چون زوج نسبت به آن جهل داشته، پس مسئولیتی در قبال آن ندارد اما پس از ازدواج در تمام بیماری ها - حتی نامتعارف که هزینه های آن متعارف است- زوج، ملزم به پرداخت هزینه های درمانی و بهداشتی زوجه می باشد، زیرا پرداخت هزینه های متعارف از سوی زوج در زندگی مشترک پذیرفته شده است و عرف هم عموما پرداخت هزینه های متعارف بیماری زوجه را می پذیرد.

نفقه، تمکین، عرف، نشوز، نیاز متعارف، هزینه های درمان