محمدرضا جهان بخشی - دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم شناسی
محمدجعفر امامی آلنی - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم شناسی

هدف از نگارش این تحقیق " بررسی فقهی و حقوقی قصاص زن و مرد در مذاهب خمسه " است و روش پژوهش توصیفی تحلیلی از نوع کتابخانه ای با ابزار فیش برداری است.در تحقیق حاضر به مقایسه حکم قصاص زن و مرد پرداخته شده و در آن مطالعه تطبیقی میان فقه امامیه و فقه اهل سنت صورت گرفته است، در فقه امامیه برای اجرای قصاص نفس فاضل دیه مقرر شده است؛ در حالی که در فقه اهل سنت قاتل بدون دریافت فاضل دیه قصاص می گردد. در قصاص مادون نفس فقهای شافعی و مالکی و حنبلی قصاص مردان و زنان را در نفس و مادون آن برابر می دانند، فقهای حنفی نیز معتقد هستند در مادون نفس، مرد در مقابل زن قصاص نمی گردد و دیه بایستی پرداخت شود اما در فقه امامیه دیه زن و مرد در اعضا، مادامیکه جراحت زن به ثلث دیه نرسد، مساوی است؛ اگر به ثلث برسد به نصف دیه مرد در اعضاء بر میگردد و در این صورت قصاص صورت نمی گیرد مگر با رد تفاوت.و نیز در موضوع تساوی دیه زن و مرد فقها قرینه خاصی را در روایات در تساوی دیه زن و مرد در ثلث کامل نیافتند و از این رو که مشهور فقهای امامیه غایت را داخل در مغیا ندانسته اند، در هنگام ثلث کامل فتوا به نصف دیه زن داده اند و تساوی دیه را تا مرز ثلث پذیرفته اند. قانون مجازات نیز به پیروی از فقه امامیه دیه زن و مرد در اعضا و منافع را تا کمتر از ثلث دیه کامل مرد یکسان دانسته است و چنانچه ثلت یا بیش تر شود، دیه زن را به نصف تقلیل داده است.

قصاص، فقه امامیه، فقه اهل سنت، مادون نفس، غایت