مصطفی هداوند میرزایی - عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور تهران

توسعه پایدار شهری در دهه های اخیر به الگوواره نوین و مسلطی در برنامه ریزی شهری تبدیل شده و هرگونه برنامه ریزی در شهر، چنانکه با رویکرد توسعه پایدار طراحی و تدوین نگردد، عملا در دسترسی به اهداف مورد نظر با موفقیت کمتری مواجه خواهد بود. شهر به عنوان پدیده ای پیچیده و پویاست که در گذر زمان همواره دچار تحولاتی کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی و فرهنگی می شود. چنین تحولات وسیعی متاثر از رشد گسترده جمعیت شهری می باشد. توسعه شهرها به صورتی برنامه ریزی شده که بتواند خواسته های ساکنان را برطرف نماید، همواره یکی از هدفهای برنامه ریزان شهری بوده است. با توجه به فراز و فرودهایی که در زمینه توسعه شهرها طی قرن گذشته دیده شده است، بررسی آنچه بر رشدو توسعه شهرها اثرگذار بوده، میتواند راهنمای خوبی در شناسایی عوامل تاثیرگذار و میزان اثر بخشی آنها در آینده باشد. در این پژوهش سعی شده با تکیه بر منابع معتبر و مرتب با موضوع و با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و میدانی، راهبردهای توسعه شهری در دوران معاصر شهرسازی ایران شناسایی ومورد بررسی قرار گیرد. و در نهایت به ارائه پیشنهادهایی جهت اصلاح روندهای ناصحیح اقدام گردد. نتایج نشان می دهد که نظام شهرنشینی در شهر مشهد، حدود۱۵/۶۴ درصد از کل جمعیت شهرنشین استان را در خود جای داده و خود نوعی ناپایداری و عدم توازن را به وجود آورده است، که مشکلات اقتصادی و اجتماعی از مهمترین عوامل ایجاد ناپایداری و عدم توازن در این شهر محسوب می گردند، که ایجاد شهری سالم می تواند این عدم توازن را کنترل کند.

توسعه شهری، شهرسازی معاصر، مشهد مقدس