سپیده پیمانفر - استادیار گروه معماری، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه آیت ا... بروجردی، بروجرد

نقش اصلی فضای شهری فراهم آوردن امکاناتی برای تسهیل روابط انسانها با یکدیگر است. از اینرو معماری و شهرسازی دموکراتیک، یگانه رویکرد در عرصه ی ساخت وساز شهری است که با اتکا به مشارکت شهروندی میتواند پایه گذار این فرهنگ باشد. رسالت طراحی فضاهای شهری دموکراتیک، حمایت از حقوق استفاده کنندگان، ایجاد دسترسی، آزادی عمل و مالکیت موقت برای همهی گروه هاست. با چنین رویکردی، دو پروژه ی »مرکز تجارت چین«۱، به عنوان بزرگترین پروژه ی ساختمان سازی در جهان که از آن، به عنوان منهتن جدید نام برده میشود و »مرکز بورس نیویورک«۲، به منظور ارزیابی میزان موفقیت یا عدم آن با رویکردی بر ویژگی دموکراسی یا مردممداری بررسی شد. در این راستا مبتنی بر شیوهی توصیفی تحلیلی، ابتدا مفهوم دموکراسی یا مردم مداری از دیدگاه صاحبنظران مورد ارزیابی قرار گرفته، سپس دو پروژه از نظر زمینه، اهداف اصلی، روند پروژه و نتایج حاصله بررسی شده است. درنهایت براساس چارچوب نظری گردآوری شده، در حوزهی طراحی شهری دموکراتیک، به بررسی و مقایسه ی میزان موفقیت دو پروژه ی مذکور پرداخته میشود. در پایان این نتیجه به دست آمد که میزان موفقیت یک پروژه به رشد اقتصادی آن، میزان تخریب و باززنده سازی بناها وابسته نیست، همانطورکه پروژه ی مرکز تجارت چین، علیرغم دارابودن همهی این مولفه ها، باعنوان »معماری بی ارزش غیرقابل داوری« ارزیابی شده است. درواقع مشخص شد موفقیت معماری و شهرسازی در گرو با مردم و برای مردم بودن است.

دموکراسی، فضای شهری، مرکز بورس نیویورک، مرکز تجارت چین.