ابوالفضل اصلانی کردکندی - عضو هیئت علمی، گروه مهندسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

سدها میتوانند به طور موثر توزیع مکانی و زمانی منابع آب را تنظیم کنند. این مقاله ادبیات تحقیقاتی در مورد مکانیابی سد در ۲۰ سال گذشته را مرور میکند، روشهای مورد استفاده برای مکانیابی سد را مورد بحث قرار میدهد، روی عوامل موثر بر مکانیابی سد تمرکز میکند و تاثیر عملکردهای مختلف سد روی مکانیابی را ارزیابی میکند. نتایج نشان میدهد که: ( ۱) روش های موجود مکانیابی سد را میتوان در سه نوع طبقه بندی کرد: مکان یابی بر اساس GIS/RS، مکانیابی مبتنی بر MCDM و MCDM-GIS، و مکانیابی مبتنی بر یادگیری ماشین. GIS/RS بر توانایی ضبط و تجزیه و تحلیل دادهها تاکید میکند، MCDM این مزیت را دارد که اهمیت رابطه بین عوامل متعدد را وزن دهی میکند، و روشهای یادگیری ماشین دارای توانایی قوی برای یادگیری و پردازش دادههای پیچیده است. (۲) عوامل انتخاب مکان بسته به عملکرد سد بسیار متفاوت است. برای سدهای با هدف اصلی آبیاری و تامین آب، انتخاب مکان سد بیشتر بر روی ارزیابی کیفیت آب متمرکز شده است. برای سدهایی که هدف اصلی آنها تولید برق است، عوامل هیدرولوژیکی که پتانسیل تولید نیرو را مشخص میکنند، دارای بیشترین اهمیت هستند. برای سدهایی که هدف اصلی آنها کنترل سیل است، توپوگرافی و شرایط زمین شناسی از اهمیت بیشتری برخوردار است . (۳) ادغام روشهای مختلف مکانیابی و مکانیابی سدهای کاربردی جدید در تحقیقات موجود کافی نیست. آینده تحقیقات باید بر ادغام روشها و رشته های مختلف متمرکز باشد تا بتواند مکانیابی انواع جدید سدها را بررسی کند.

مکانیابی سدها، تصمیم گیری چند معیاره، سیستمهای اطلاعات جغرافیایی، فراگیری ماشین، فاکتورهای مکانیابی