هدی علی خانی - دانشجوی دکتری روانشناسی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران
سیامک سامانی - دانشیار، گروه روانشناسی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران
محمدرضا بردیده - استادیار، گروه روانشناسی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران
محمد مظفری - استادیار، گروه روانشناسی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران

چکیدهمقدمه: اضطراب اجتماعی ممکن است استفاده شخص از فرصت­ های خود برای یادگیری مهارت ­های اجتماعی مناسب را محدود کند. این پژوهش با هدف تبیین اثربخشی مداخله سوسیودرام بر بهبود مهارت ­های اجتماعی کودکان دارای اختلال اضطراب اجتماعی انجام گرفت.روش: روش تحقیق در این پژوهش آزمایشی از نوع طرح تک ­آزمودنی AB بود. جامعه ­آماری شامل تمامی کودکان ۶ تا ۷ سال مبتلا به اضطراب اجتماعی بود که در سال تحصیلی ۱۴۰۰- ۱۳۹۹ در مراکز روانشناسی شهر تهران حضور داشتند. از بین آنها تعداد ۵ کودک دارای اختلال اضطراب اجتماعی (دو پسر و سه دختر) بر اساس ملاک­ های ورود و خروج و به شیوه نمونه­ گیری هدفمند گزینش شدند. مداخله سوسیودرام برای هر کودک در ۱۰ جلسه اجرا گردید. ابزارهای پژوهش شامل مقیاس سنجش مهارت ­های اجتماعی ماتسون و چک لیست رفتار اجتماعی بود. تحلیل دیداری داده ­ها در دو سطح درون موقعیتی و بین موقعیتی انجام گرفت.یافته­ ها: یافته­ های پژوهش نشان داد که مداخله سوسیودرام سبب افزایش مهارت­ های اجتماعی کودکان دارای اختلال اضطراب اجتماعی در مقیاس سنجش مهارت ­های اجتماعی ماتسون شده؛ و میزان بهبودی کلی در هر یک از تک رفتارهای اضطراب و اجتناب در حل مساله، اضطراب و اجتناب در خودکنترلی، اضطراب و اجتناب در مسئولیت پذیری، اضطراب و اجتناب در برقراری ارتباط، اضطراب و اجتناب در دوست­یابی، اضطراب و اجتناب در مشارکت و همکاری و اضطراب و اجتناب در ابراز وجود به ترتیب ۶۷/۰۱، ۸۳/۳۰، ۸۲/۸۰، ۸۲/۶۵، ۷۷/۳۷، ۸۶/۸۸و ۸۲/۸۷ درصد بود. میزان بهبودی کلی بین پنج آزمودنی نیز ۸۲/۴۲درصد برآورد شد.نتیجه ­گیری: با توجه به یافته­ های پژوهش می­توان نتیجه گرفت که مداخله سوسیودرام قادر است سبب افزایش مهارت ­های اجتماعی کودکان دارای اختلال اضطراب اجتماعی شود. بنابراین، نهادهای خانواده و آموزشی، مراکز خدمات روانشناختی و مشاوره می­توانند برای بهبود مهارت­ های اجتماعی کودکان دارای اختلال اضطراب اجتماعی از مداخله سوسیودرام بهره­مند شوند.

مداخله سوسیودرام, مهارت های اجتماعی, اختلال اضطراب اجتماعی