نیلوفر شیرافکن - کارشناس ارشد گروه پژوهش هنر، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه مازندران

بینامتنیت زیرمجموعه نظریه ترامتنیت ژرار ژنت است که استفاده آگاهانه ی تمام یا بخشی از یک متن پیشین در متن حاضر را داراست و به صورتهای مختلف بازنمایی میشود و رویکردهای متنوعی را در خوانش متن به همراه دارد. هر متن بینامتنی در دل متن های پیش از خود دارد که مجرد و بیمثل نیست، مولف با تصورات، تعبیرات و احساسات پیشین خود برای خلق اثر استفاده میکند. تقلید و الهام از آثار گذشتگان در شکل گیری اثر خلاقانه هنرمندان نقش اساسی داشته است. سوالی که مطرح میشود این است که نقاشی های سقاخانه ای تا چه اندازه از عناصر درون فرهنگی و متون پیشین در خلق زیباشناسی استفاده کرده اند؟ هدف از اقدام این پژوهش کشف و تحلیل روابط بینامتنی و بینانشانه ای میان آثار نقاشان سقاخانه ای است. روش پژوهش به صورت توصیفی - تحلیلی است. گردآوری اطلاعات آن کتابخانه ای میباشد. جمع آوری مطالب از طریق مطالعه کتاب، مقاله و سایت های اینترنتی به دست آمده است. نتیجه این پژوهش حاکی از آن است که هرچه میزان نقل قول از فرهنگ و مذهب اسلامی ایران بیشتر باشد وابستگی بینامتنی درون آثار نقاشان نیز افزایش مییابد که به صورت بینامتنی صریح است. هنرمندان سقاخانه ای با به کارگیری المانهای بصری و نشانه های ایرانی همراه با شگردهای زیباشناختی نگارگری جدیدی را پدید آورده اند.

بینامتنیت، نقاشان سقاخانه ای، ناصر اویسی و صادق تبریزی، پیش متن، تراگونگی