پریسا عطایی نظری - دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران.
محمدعلی مهدوی راد - دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران.

برتری رسول اکرم(ص) بر پیامبران پیشین از عقاید اجماعی مسلمانان است. امامیه بر اساس نصوص متعدد به افضلیت اهلبیت(ع) بر سایر پیامبران نیز باور دارد. برخی منابع متاخر امامیه در تبیین برتری پیامبر و آل او، به روایتی نبوی در امالی ابنبابویه استناد جسته­اند که از گفتگوی رسول خدا(ص) و فردی یهودی درباره تفاضل حضرت محمد(ص) و حضرت موسی(ع) خبر میدهد. نوشتار حاضر امکان صدور این روایت از پیامبراکرم را با کاربست روش­های نقد متن می­سنجد. اصالت ساختار روایت برپایه مشابه­یابی بخش­های قابل تجزیه روایت در تراث اسلامی موجود کهن تر از امالی صورت گرفته و برآیند آن امکان وام­گیری دو بخش پایانی روایت از منابع پیشین بر پایه شباهت لفظی، معنایی و اسلوب بیانی است. اصالت محتوای روایت نیز بنابر میزان فراوانی مفاهیم محوری روایت در مجموعه روایات منسوب به حضرت محمد(ص) بررسی شده و رهاورد آن تقویت انتساب مضمون بخش پایانی روایت به پیامبر اکرم(ص) است. از این رو، صدور روایت در قالب کنونی و انتساب برخی مضامین مندرج در متن به پیامبر اکرم(ص) تردید برانگیز است. با این حال، نوشتار حاضر احتمال عرضه این مضامین و آموزه­های مبتنی بر آن را از جانب سایر معصومان نفی نمی­کند و نقد روایت یاد شده به معنای انکار آموزه افضلیت رسول خاتم و آل او نیست.

برتری پیامبر خاتم(ص), فضایل اهل بیت(ع), توسل پیامبران, اصالت سنجی, نقد متن