محمدتقی یارمحمدیان - دانش پژوه سطح چهار امام شناسی، حوزه علمیه قم، قم، ایران

امامت شیعی به سبک های متفاوتی تبیین شده است که گاه دستمایه نظریه های نادرستی در سه ساحت تاریخ تفکر امامیه، اندیشه امامت و رجال شناسی می شود. شناخت نظریه امامت از دیدگاه متهمان به غلو، راه صائب اندیشی در این سه ساحت را هموارتر می نماید. با واکاوی و چیدمان قطعات باورهای امامتی این بخش از اصحاب، روشن می شود که آنان تحت آموزش های ائمه اطهار اندیشه منسجمی از امامت را در سطحی بالاتر ارائه نموده اند و همین نگاه از زمینه های اتهام آنان به غلو شده است. در این اندیشه، قلمرو امامت شامل همه هستی و همه موجودات است و جایگاه امامت، زمامداری دین، هدایت و مدیریت جامعه انسانی، انتظام جهان تکوین و مهتری در قیامت به اذن و اعطای خداوند می باشد. این گروه، ویژگی های اصلی امام را انتصاب خداوند، علم ویژه، عصمت و افضلیت می دانند و افزون بر این صفات، به فضائلی چون خلقت نوری در عوالم پیشین، ارواح ویژه، خلقت مادی برتر، ولایت تکوینی و تشریع احکام برای امام معتقدند. آنان در مبحث تولیت و انتقال امامت، به تبیین سه مولفه اساسی انتقال امامت در فرایندی ویژه، معرفی راه های تشخیص امام و تعیین مصادیق امامان دوازده گانه پرداخته اند. در این اندیشه، وظایفی برای پیروان در قبال امام تعریف شده است و امام نیز مسئولیت هایی در قبال پیروان خود دارد. هم چنین پذیرش ولایت امام، آثار گوناگونی برای پیروان در این جهان و آخرت دارد. آنان معتقدند، امامت در این جهان با استقرار حکومت حضرت مهدیعج و پدیده رجعت و در آخرت با ظهور مقامات امام به اوج شکوه و اهداف خود خواهد رسید. متهمان، با این که به امامتی متفاوت و برتر باورمندند، خود را در مسائل امامت از باورهای غالیانه دور نگاه داشته اند. در نتیجه اتهام غلو درباره آنان، غلو در اتهام است.

نظریه های امامت, تعریف امامت, قلمرو امامت, صفات امام, تولیت و عزل, وظایف امام, وظایف شیعیان, فرجام امامت