فاطمه حاجی آبادی - دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی،دانشگاه زابل
سیدمحمود طباطبایی - عضو هیئت علمی گروه مهندسی آب، دانشگاه زابل
مصطفی حبیبی داویجانی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی منابع آب، دانشگاه بیرجند

با افزایش بی رویه جمعیت در سالهای اخیر، افزایش نیازهای آبی و محدودیت منابع آبهای سطحی و برداشت بی رویه از سفره های آب زیرزمینی باعث به بار آمدن خسارات جبران ناپذیری به محیط زیست و منابع طبیعی کشور در سالهای گذشته شده است. کمبود آب و کاهش کیفی منابع آب از عوامل اصلی آلودگی تدریجی منابع آب زیرزمینی استان خراسان جنوبی محسوب می گردد.آلودگی آبهای زیرزمینی که معمولاً بر اثر مدیریت غلط استحصال آبزیرزمینی رخ می دهد مقدمه ای بر تخریب سایر منابع چه به صورت مستقیم و چه به صورت غیر مستقیم است. این تحقیق با هدف بررسی تغییرات برخی از خصوصیات کیفی آب زیرزمینی با استفاده از روش های زمین آماری و تعیینروند آلودگی آب های زیرزمینی دشت بیرجند انجام گرفت. پارامترهای کاتیون، آنیون، یون سولفات و یون بی کربناتاز کل خصوصیات آب زیرزمینی انتخاب شدند. در ابتدا نرمال بودن داده ها بررسی گردید که نتایج نشان داد؛ پارامتر های آنیون و کاتیون از لحاظ آماری نرمال بودند ولی پارامتر های بی کربنات و سولفات از لحاظ آماری نرمال نبودندکه پارامتر بی کربنات با استفاده از روش توزیع گاما وپارامتر سولفات با گرفتن لگاریتم از داده ها نرمال گردید. سپس آنالیز واریوگرافی و واریوگرام متقابل پارامترها محاسبه گردید. ارزیابی نتایج با محاسبه ریشه دوم میانگین مربعاتخطا) RMSE ( ،میانگین خطای مطلق و ضریب همبستگی بین مقادیر مشاهده ای و تخمینی انجام شد. نتایج نشان داد که روش های زمین آماری برتری قابل ملاحظه ای جهت پیش بینی متغیر های فوق دارند. علاوه بر آن مشخص گردیدکه آلودگی منابع آب زیرزمینی دشت بیرجند در دهه اخیر روند رو به رشد قابل ملاحظه ای داشته که این کاهش کیفیت در اثر برداشت بی رویه از منابع آب زیرزمینی بوده است.

آلودگی آبهای زیرزمینی، زمین آمار، آنالیز واریوگرافی، واریوگرام