سدهای زیرزمینی روشی نوین در مدیریت و استحصال آب

سدهای زیرزمینی سازه هایی هستند که در زیر زمین ساخته می شوند و با مسدود کردن جریان طبیعی آب های زیرزمینی، سبب ایجاد ذخایر آبی در زیر زمین می شوند. سدهای زیرزمینی در محل آبراهه های خشک و خشکهرودهای آبراهه های فصلی و نه رودخانه های دائمی ساخته می شوند و به این ترتیب به جای ذخیره آب در سطح زمین، در زیر زمین آب ذخیره می شود که این آب های ذخیره شده را می توان با لوله گذاری یا حفر چاه پمپاژ کرد.این سازه ها در مقطع عرضی رودخانه و در زیر سطح زمین جهت بهبود وضعیت منابع آب در مناطق خشک و نیمه خشک احداث می شوند.سدهای زیرزمینی از دهه های گذشته در مناطق مختلف جهان بکار گرفته شده است و در کشور ما با پیش آمدن شرایط خشکسالی و دستور مستقیم وزیر مبنی بر ساخت سدهای زیرزمینی در مناطق مستعد به عنوان یکی از روشهای کارآمد در بحث تولید آب، کاهش اثر خشکسالی، ساخت این نوع از سدها بطور جدی در دستور کار قرار گرفت. احداث این نوع سدها هیچ لطمه ای به سطح آب های زیرزمینی نمی زند چرا که در جاهایی که این نوع سد احداثمی شود اولاً هیچ نوع آبی وجود ندارد و اگر هم کمی رطوبت وجود داشته باشد در حال از دست رفتن است و اگر هم سدی ساخته نشود این آب به کفه های نمکی و آب های شور سرازیر می شود.سدهای زیرزمینی با توجه به هزینه های پایین، روش ساخت آسان، ذخیره آب بهداشتی و مزایای بسیاری که نسبت به سدهای سطحی دارند یک روش مقرون به صرفه و ساده برای استفاده از آب های زیرزمینی می باشند. ازکاربردی ترین اهداف طراحی این سدها تغذیه مصنوعی و توسعه آب های زیرزمینی است. ساخت سدهای زیرزمینی یکی از راهکارهای زیرساختی مقابله با خشکسالی در دستور کار وزارت جهاد کشاورزیقرار گرفته است. این سدها دارای مزیت های ویژه ای هستند که موجب شده در تمام دنیا نگاه ویژه ای به آن ها صورت گیرد. سدهای زیرزمینی در صنعت آب کشور ما می توانند به دو صورت موثر باشند: 1 ایجاد مخازن و سفره های جدید آب زیرزمینی 2 محافظت از سفره های آب زیرزمینی - - سدهای زیر زمینی نامی جدید است، نه برای متخصصان این بخش، بلکه برای افرادی که شاید در حوزه های مرتبط در منابع طبیعی و محیط زیست مشغول به کار هستند. برخی از افراد معتقدند سد زیرزمینی همان آبخوانداری است. اما برخی دیگر می گویند این هم سازه ای مخرب مانند سد های روی زمین است. در این مقاله سعی شده است با معرفی کامل و بررسی مزایا و معایب این نوع سدها گامی جدید در شناخت یکی از روش های جدید در مدیریت منابع آب برداشته باشیم.

Keywords:

آبخوان داری , تغذیه مصنوعی , خشکسالی , سد زیرزمینی , سفره آب زیرزمینی