فاطمه بخشی پور - دانش آموخته کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
حسن مومیوند - استادیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
ابراهیم صداقتی - استادیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولی عصر(عج) رفسنجان، رفسنجان، ایران
عبداله احتشام نیا - استادیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر بیوچار و قارچ های میکوریزا بر رشد، زی توده ی گیاهی و برخی عناصر غذایی دو واریته جعفری بود. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. واریته‎های جعفری در دو سطح (کریسپوم و نئاپولیتانوم) به عنوان فاکتور اول، بیوچار در سه سطح (صفر، سه و شش درصد وزنی خاک) به عنوان فاکتور دوم و قارچ های میکوریزا (میکوریزا و عدم میکوریزا) به عنوان فاکتور سوم در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد بیش‎ترین وزن تر و خشک اندام هوایی (به ترتیب با ۱۸۰/۲۹۱ و ۸۷۸۳/۶۴ گرم) مربوط به واریته کریسپوم و کاربرد میکوریزا با بیوچار سه درصد بود. بیش‎ترین وزن تر و خشک ریشه (به ترتیب با ۷۴/۷۰ و ۶۸/۱۸ گرم) و بیش‎ترین میزان کلونیزاسیون (۹۶ درصد) در واریته نئاپولیتانوم با کاربرد میکوریزا به همراه کاربرد بیوچار سه درصد مشاهده شد. بیش‎ترین غلظت سدیم، پتاسیم، نیتروژن و مس در تیمار بیوچار شش درصد به‎دست آمد. تیمار میکوریزا نیز باعث افزایش غلظت منیزیم، آهن، مس و کلسیم در هر دو واریته نئاپولیتانوم و کریسپوم گردید. بیش‎ترین غلظت عنصر فسفر (۶۷/۸۹۱۸ پی‎پی‎ام) مربوط به واریته نئاپولیتانوم با کاربرد میکوریزا و بیوچار شش درصد و بیش‎ترین غلظت عنصر منگنز (۷۲۹۶/۵۰ پی‎پی‎ام) در واریته کریسپوم با کاربرد میکوریزا و بیوچار شش درصد به‎دست آمد. در مجموع در این مطالعه کاربرد بیوچار منجر به کلونیزاسیون بهتر ریشه ی جعفری با قارچ میکوریزا گردید. بنابراین می توان نتیجه گیری کرد که استفاده توام بیوچار و قارچ‎های میکوریزا شرایط بهتری را جهت دست‎یابی به اهداف کشاورزی پایدار و افزایش رشد وزی توده ی گیاه جعفری فراهم می آورد.

بیوچار, ضایعات اسانس گیری, عناصر غذایی, کود زیستی, کلونیزاسیون