محمدعلی مهنی فرد - کارشناس ارشد سازه های آبی، مدرس دانشگاه جاوید جیرفت
امید طیاری - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان
زینب سیرفر - کارشناس عمران، شرکت مهندسین مشاور سازه آب هلیل
حسین بغدادی - کارشناس ارشد عمران آب شرکت مهندسین مشاور سازه آب هلیل

احداث سد در مسیر رودخانه سبب بهم خوردن تعادل هیدرودینامیکی شده و در نتیجه تمامی یا بخشی از رسوبات حمل شده توسط عاملی همچون آب ، در سد بجا می ماند. اگر در طراحی یک سد، مسئله رسوب مورد توجه قرارنگیرد، پس از مدتی سازه های آبگیر و تاسیسات نیروگاههای برق آبی با مشکل جدی مواجه می گردند و ازهمه مهمتر اینکه حجم ذخیره مخزن نیز کاهش می یابد. همچنین ضمن ایجاد اشکالات عدیده در باز و بسته شدن دریچه هایعمقی و نیمه عمقی سد، موجب افزایش سطح مخزن و افزایش تبخیر آب می شود. هدف از مطالعات رسوبگذاری مخازن سدها، تعیین مقدار و نحوه ی توزیع رسوبات و یا بعبارتی تعیین توزیع زمانی و مکانی رسوبات در مخزن میباشد. با توجه به پیچیدگی فرآیند رسوبگذاری، مکانیزم آن به خوبی شناخته نشده است.در مطالعه حاضر با بهره گیریاز مدل GATARS3 وضعیت رسوبگذاری سد جیرفت مورد بررسی قرار گرفت. بعد از واسنجی مدل به کمک داده های آبنگاری مخزن سد جیرفت، نحوه رسوبگذاری در مقاطع طولی و عرضی ترسیم گردید. در هر مرحله ازکالیبراسیون ضرایب به گونه ای تعیین گردید که مقدار تابع خطای RMSE حداقل گردد. سپس نحوه توزیع رسوبات در مخزن مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به پیشبینی مدل به طور متوسط ارتفاع رسوبات در پای دیواره سد سالیانه1/05 متر افزایش میابد.

سد جیرفت، رسوبگذاری، GSTARS3