سید علی اکبر باقریان - نویسنده

ویروئیدها به عنوان کوچک ترین عوامل بیمارگر گیاهی متشکل از آر ان ا حلقوی تک لا بوده و بدون داشتن ژنوم رمزگذار، قادرند در میزبان گیاهی خود تکثیر شوند. به رغم مطالعات زیاد، هنوز تصویر روشنی از سازوکار بیماری زایی ویروئیدها به دست نیامده است. در مطالعه حاضر، پروفیل متابولیکی گوجه فرنگی رقم راتگرز آلوده به واریانت ملایم ویروئید غده دوکی سیب زمینی (PSTVd) مشخص و با گیاه مایه زنی شده با بافر مقایسه شده است. بدین منظور سه برگچه انتهایی برگ سوم گیاهان گوجه فرنگی به صورت مکانیکی با سی دی ان ای ویروئید غده دوکی سیب زمینی مایه زنی شد و ۱۹ روز بعد، نمونه برداری از برگ هشتم این گیاهان به انجام رسید. متابولیت ها استخراج و به کمک دستگاه GC/MS شناسایی و اندازه گیری شده و مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند. نتایج نشان دادند که در سطح آماری P ≤۰.۲، تعداد ۴۰ متابولیت نسبت به شاهد خود تغییرات معنی داری نشان دادند که نتیجه تغییرات در چهارده مسیر متابولیکی در سلول های گیاه بود. مسیرهای تغییر یافته در برگ های گوجه فرنگی آلوده به PSTVd شامل این موارد بودند: پنج مسیر مرتبط با ساخت موم و کوتین، چهار مسیر تولید ترکیبات دفاعی، سه مسیر ساخت هورمون، یک مسیر تولید انرژی و یک مسیر تخریب کلروفیل. با توجه به پیچیدگی پاسخ های گیاه به آلودگی به ویروئید، با استفاده از رویکرد متابولومیکس، برهمکنش ویروئید- میزبان بررسی و تغییرات در سطح مسیرهای بیوشیمیایی گیاه مورد بحث قرار گرفته است.   

ویروئید غده دوکی سیب زمینی, کروماتوگرافی گازی- طیف سنجی جرمی, تعیین پروفیل متابولیک, برهمکنش ویروئید- گیاه