وحیده یوسف دوست - نویسنده
یوبرت قوستا - نویسنده

  گیاه کلم پیچ با نام علمی Brassica oleracea var. capitata یکی از سبزیجات مهم اقتصادی و با سطح وسیع کشت در شهرستان ارومیه از استان آذربایجان غربی می باشد. طی بررسی بیماری های کلم در فاصله سال های ۱۳۹۱-۱۳۸۹، گیاهان بالغ کلم های سفید (B. o. var. capitata f. alba) و کلم های قرمز (B. o. var. capitata f. rubra) (شکل ۱) با نشانه های زرد شدن و ریزش برگ های بیرونی بوته ها، آبسوختگی، قهوه ای شدن و نرم شدن قاعده دمبرگ ها و برگ های بیرونی سر کلم، تشکیل میسیلیوم سفید رنگ پنبه ای و تعداد زیادی سختینه های سیاه رنگ و بزرگ، که از مشخصات پوسیدگی اسکلروتینیایی کلم است، مشاهده شدند. بافت های آلوده به همراه سختینه ها از مزارع مختلف جمع آوری شدند. بافت های آلوده و سختینه ها ابتدا توسط محلول هیپوکلریت سدیم ۵/۰ درصد ضدعفونی سطحی شدند و بعد از ۳ بار شستشو با آب مقطر سترون و خشک نمودن بین لایه های کاغذ صافی سترون، قطعات کوچکی از آنها برش داده شد و در تشتک های پتری حاوی محیط کشت PDA کشت شدند. قارچ های رشد کرده با روش کشت نوک ریسه خالص سازی شدند و داخل لوله های آزمایش حاوی محیط کشت PCA برای مطالعات بعدی نگهداری شدند. برای تولید آپوتسیوم ها از سختینه ها بر اساس روش میلچریست و ویلر(Mylchreest and Wheeler (۱۹۸۷)) عمل گردید. بر اساس مشخصات مورفولوژیکی قارچ های جدا شده، گونه Sclerotinia sclerotiorum (Lib.) de Bary.  تشخیص داده شد (پوردی، ۱۹۷۹؛ سهاران و مهتا، ۲۰۰۸). آزمون های بیماری زایی روی برگ ها و نیز ساقه های گیاهان سالم کلم سه ماهه، کشت شده در گلدان، انجام شد. برگ های سالم کلم پس از شستشو با آب و ضدعفونی سطحی با اتانول ۱۰ درصد با حلقه های ۵ میلی متری از کشت های فعال و ۵ روزه قارچ روی محیط کشتPDA  تلقیح شدند. برگ های تلقیح شده در ظروف پلاستیکی که حاوی کاغذ صافی مرطوب بودند در دمای اتاق به مدت ۱۰ روز نگهداری شدند. ساقه های کلم هم ابتدا ضدعفونی سطحی شدند و سپس همانند برگ ها و بدون ایجاد هیچ گونه زخم، تلقیح شدند. گیاهان تلقیح شده در یک محفظه رشدی در دمای ۲۵ درجه سلسیوس و رطوبت نسبی ۹۵ درصدو دوره نوری/تاریکی ۱۲ ساعته زیر نور فلورسنت به مدت ۷ روز نگهداری شدند. از حلقه های آگاری فاقد قارچ برای تلقیح گیاهان شاهد استفاده شد. برگ ها و ساقه های تلقیح شده علائم قهوه ای شدن، آبسوختگی و نرم شدگی در اطراف محل تلقیح را بعد از ۷-۳ روز نشان دادند (شکل ۲). هیچ علائمی در گیاهان شاهد ایجاد نشد. قارچ تلقیح شده دوباره از محل آلودگی جداسازی شد و بدین ترتیب اصول کخ اثبات شد. این اولین گزارش از آلودگی گیاهان کلم سفید و قرمز به قارچ Sclerotinia sclerotiorum از ایران است.