فاطمه السادات سیدین - نویسنده
مجید اولیاء - مسئول مکاتبه
کامکار جایمند - نویسنده

گیاهان دارویی همچون گیاه بارهنگ کبیر Plantago major به سبب دارا بودن ترکیبات دارویی گوناگون در صنایع داروسازی از اهمیت زیادی برخوردارند. در این پژوهش ضمن ارزیابی بیماری زایی نماتود ریشه گرهی Meloidogyne javanica بر گیاه بارهنگ کبیر، اثر سطوح مختلف مایه تلقیح اولیه این نماتود روی شاخص های رشد گیاه میزبان و تکثیر نماتود بررسی شد. در ادامه، محتوای موسیلاژی بذر، مقدار ترکیبات شیمیایی کوئرستین و اسید یورسولیک و هم چنین غلظت عناصر سدیم، پتاسیم، منیزیم و کلسیم بارهنگ کبیر در هنگام آلودگی به نماتود، ۹۰ روز پس از تلقیح با نماتود ریشه گرهی بررسی شد. نتایج به دست آمده از آزمایش حاکی از حساسیت این گیاه به نماتود هدف است. در گیاهان آلوده به نماتود وزن هزار دانه، میزان موسیلاژ بذر و هم چنین مقدار اسید یورسولیک کاهش یافت درحالی که غلظت عناصر سدیم و کلسیم ریشه و ترکیب شیمیایی کوئرستین در اندام هوایی افزایش نشان داد. با افزایش سطح جمعیت نماتود، وزن تر اندام هوایی، طول اندام هوایی و ریشه کاهش یافت در صورتی که وزن تر ریشه افزایش نشان داد. رابطه فاکتور تولید مثلی نماتود با سطوح مختلف جمعیت تلقیح شده معکوس بود به عبارت دیگر بالاترین فاکتور تولید مثلی نماتود در گیاهان تلقیح شده با کمترین سطح از جمعیت نماتود (۱۰۰۰ لارو مرحله دوم (J۲) / دو کیلوگرم خاک) دیده شد.  

نماتود ریشه گرهی, بارهنگ, کوئرستین, اسید یورسولیک