فاطمه سهرابی - مسئول مکاتبه
علی اکبر فدایی تهرانی - نویسنده
یونس رضایی دانش - نویسنده
عبدالحسین جمالی زواره - نویسنده

در این بررسی برای ارزیابی اثرات متقابل دو قارچ میکوریز آربوسکولار و نماتود ریشه گرهی در گوجه فرنگی از دو قارچ Glomus mosseae  و intraradices Glomusو یک گونه نماتود Meloidogyne javanica استفاده شد. پس از تکثیر قارچ های مذکور روی شبدر سفید و تکثیر و شناسایی نماتود، آزمایشی با ۶ تیمار و ۹ تکرار به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در شرایط گلخانه انجام شد. برای مطالعه اثر قارچ ها روی بیماری زایی و خسارت نماتود از شاخص های رشدی گیاه (ارتفاع اندام های هوایی، طول ریشه، وزن تر و خشک اندام های هوایی و ریشه) و شاخص های رشد و نموی نماتود (تعداد گال و توده تخم روی هر گیاه، تعداد تخم در هر توده تخم، تعداد نوزاد سن دوم در خاک و فاکتور تولیدمثل Rf=Pf/Pi)، و برای ارزیابی اثر نماتود روی قارچ های میکوریز از پارامترهای رشد و نموی قارچ (تعداد اسپور و درصد کلنیزاسیون ریشه) استفاده شد. نتایج نشان داد که قارچ های میکوریز باعث افزایش رشد بخش های مختلف گیاه می شوند. نتایج به دست آمده از تجزیه آماری شاخص های رشد و نموی گیاه و نماتود در تیمارهای مختلف نشان داد که تاثیر قارچ ها روی کاهش خسارت نماتود بیش از اثر افزایشی روی رشد گیاه است. بین دو قارچ از این نظر تفاوت معنی داری دیده نشد. علی رغم کاهش شاخص های قارچی (تعداد اسپور در خاک و میزان کلنیزاسیون ریشه) در اثر حضور نماتود، تجزیه و تحلیل آماری شاخص های مذکور موید وجود تفاوت معنی دار بین آنها، در حضور و عدم حضور نماتود نبود.

نماتود ریشه گرهی, گوجه فرنگی, اثرات متقابل, همزیستی