فاطمه جعفری - کارشناس پژوهشی پژوهشکده منابع آب، موسسه تحقیقات آب، تهران – ایران
مرتضی افتخاری - استادیار پژوهشکده منابع آب، موسسه تحقیقات آب، تهران – ایران

دریاچه ارومیه تحت تاثیر عوامل مختلف، طی ۱۰ سال اخیر شاهد کاهش تراز سطح آب بوده است. در تحقیقات متعددی دلایل این مسئله بررسی شده است، ولی با وجود اهمیت ذخایر باارزش آب زیرزمینی، کمتر به آن پرداخته شده است. به همین دلیل در این تحقیق منابع آب زیرزمینی همجوار دریاچه ارومیه به عنوان یکی از منابع مهم تامین آب منطقه بررسی شده است. با توجه به افزایش بهره برداری آب زیرزمینی، با افزایش سطح زیر کشت و متعاقب آن حفر چاه های متعدد در این منطقه، این آبخوان ها در معرض هجوم آب شور قرار گرفته اند. در این تحقیق به منظور بررسی تغییرات آب زیرزمینی ورودی به دریاچه، موقعیت خطوط تراز و به منظور تحلیل تبادلات آبی با دریاچه، تغییرات شوری آبخوان ها در دو دوره زمانی بررسی شد. نتایج به دست آمده نشان داد تکیه بر مقدار متوسط پارامترهای آب زیرزمینی مانند شوری، نتایج دور از واقعیتی را نشان می دهد. از طرف دیگر، در آبخوان های مهاباد، تبریز، آذرشهر، شبستر- صوفیان و عجب شیر جهت جریان آب زیرزمینی تغییر کرده است و وسعت زیادی از این آبخوان ها نیز با هجوم آب شور مواجه شده اند. ازاین رو آبخوان های بررسی شده از لحاظ شدت افزایش شوری در سه گروه بحرانی، در آستانه وضعیت بحرانی و نرمال دسته بندی شد. همچنین نتایج نشان داد آبخوان های شرق دریاچه نسبت به آبخوان های غربی وضعیت بحرانی تری دارند و در برابر تخریب کیفی آسیب پذیرترند. 

آبخوان های ساحلی, آب زیرزمینی, جهت جریان, حد اینترفاز, شوری