ابزارهای سنجش سواد سلامت: یک مرور نظام مند

سواد سلامت هم اکنون به عنوان یکی از اجزاء مهم سلامت همگانی تلقی می شود. سواد سلامت به دلیل ایفای نقشی مهم بر نحوه تصمیم گیری اشخاص در زمینه های مرتبط با سلامت، ارتقای سطح سلامت جامعه و بالا بردن کیفیت ارائه خدمات بهداشتی درمانی، مورد توجه سیاستگذاران قرار گرفته است. بنابراین سنجش میزان سواد سلامت می تواند امری مفید و به عبارتی ضروری باشد تا از احتمال بروز خطرات ناشی از سواد محدود جلوگیری شود. ابزارها و مقیاس های متعددی برای سنجش سواد سلامت طراحی شده است. این مطالعه با هدف مرور بر متون پژوهشی جهان پیرامون ابزارهای سنجش سواد سلامت از ۱۹۹۳ تا پایان سال ۲۰۱۲ میلادی انجام شد. در این بررسی نظام مند کلید واژه health literacy در عنوان مقالات و کلید واژه های ( tool, instrument, scale, questionnaire, measure) در عنوان و چکیده مقالات چاپ شده در پایگاه های علمی معتبر بین المللی مورد جستجو قرار گرفت و کلیه مقالات انگلیسی و مرتبط فهرست شد (۱۷۸۸ مقاله). سپس خلاصه مقالات بررسی شده و در چند مرحله موارد تکراری و غیر مرتبط از مطالعه حذف گردید. در نهایت ۴۲ مقاله برای بررسی جامع و استخراج داده ها انتخاب شدند. اطلاعات به دست آمده، با تلخیص مطالب در قالب جدول و نمودار ارائه شد. وفق نتایج این مطالعه ۲۳ ابزار اصلی سنجش سواد سلامت شناسایی شد. نتایج این مطالعه نشان داد ابزارهای موجود سنجش سواد سلامت علاوه بر پیچیدگی های خاص خود، جامع هم نیستند. نتیچه کلی حاصل از این مطالعه این بود که ابزار های سنجش سواد سلامت باید ساده، کوتاه و جامع باشند. همچنین با توجه به فقدان ابزاری بومی برای سنجش سواد سلامت در ایران، طراحی چنین ابزاری لازم به نظر می رسد.  

Keywords:

Health literacy , definitions , measures , systematic review , سواد سلامت , ابزار , مرور نظام مند , ایران , جهان